Rus jurnalistikasi tarixi. Ovrupoda ozod matbuotning uyg'onish davri

Rus jurnalistikasi tarixi. Ovrupoda ozod matbuotning uyg'onish davri Reja: 1. Rus jurnalistikasining o'ziga xos xususiyatlari. 2. «Maxsus jurnalizm- matbuot taraqqiyotidagi yangi bosqich. 3. Yangi jurnalizmning yuzaga kelishi. Matbuotning paydo bo'lishi va rivojlanishi ko'pincha maxsus jurnalizm davri deb atashadi. Odatda. Bunda bir vaqtning o'zida bosmaxona xizmatchisi va jurnalist mansablarini o'zida jamlagan bugungi kasblarning o'sha davrda bir odam tomonidan boshqarilishi tushuniladi. V.V. Uchenova shunday deb yozadi: Taniqli yozuvchi D.Defo ham shunday kasb egasi bo'lgan. U qiyinchiliklardan qo'rqmay to'qqiz yil davomida o'zining shaxsiy bosmaxonasida «Revyudegan vaqtli nashrni chop etgan. Mazkur davrda Rossiyada P.Sumarokov ishchan asalarilari (1759), N.Novikov Truten, Rassom, Kartmon (1796-1774) kabi nashrlarni chiqaradi. Fikrimizcha «maxsus jurnalizmmanosini boshqa tarzda talqin etish ham mumkin. O'sha zamon yoki asrda iz qoldirgan yorqin publitsistik asarlarni maxsus jurnalizm deb atash joiz bo'lsa kerak. Jurnalistika tongida bunday asarlar kam bo'lganligi bois, ularning elon qilinishi zamondoshlar uchun ulkan voqea bo'lardi. Gazeta sahifalarida zlon qilinayotgan xabarlar hissiz bo'lib,rasmiy axborotga o'xshardi. Albatta bunday jurnalistika ommani ijtimoiy hayotga tortishda, ularni ijtimoiy aloqalar qatnashchisiga aylantirishda muhim ahamiyat kasb etdi. Shu bilan birga jurnalistikaning dunyo miqyosida ijtimoiy institutga aylanishida XVI-XVI asrlardagi maxsuslashtirilgan publitsistika g'am katta yordam berdi. U jurnalistikaning yanada samarali va muhim ommaviy ijtimoiy institutga aylantirdi. Asrning boshida, yani 1702 yil 16 dekabrda shoh Petr 1 rus gazetasini nashr etishga farmon berdi. Dekabrda gazetaning bir nechta soni chiqqan bo'lsa, 2 yanvardan boshlab u muntazam bosila boshlandi.Gazeta avvaliga 200 nusxadan chop etilgan bo'lsada, keyinchalik uning nusxasi orta borib 400 taga etdi. Nashr «Moskva davlati va boshqa mamlakatlarda sodir bo'lgan harbiy va boshqa ishlar hamda arzirli bilim va xotiralar hamda ma'lumotdeb atalgan. Nashrning ilk sonlarida bosilgan ma'lumotlar o'zining qisqaligi va lo'ndaligi bilan zamon gazetalarida beriladigan telegraf usulida yozilgan xabarlardan kam farq qiladi. Gazeta 1728 yilgacha mazkur nom bilan chiqib, keyinchalik qisqacha « Sankt - Peterburg axborotnomasidegan nom ostida nashr qilina boshladi.Tezkor aloqa bog'lash vositalari hisoblangan telefon-telegraf va boshqalar yaqinda paydo bo'ldi. O'sha davrning asosiy aloqa bog'lash vositalari otlar, kaptarlar, choparlar va paroxodlar edi. Ko'pincha boshqa mamlakatlardan olingan xabarlar gazetada elon qilungungacha ancha eskirib qolar, ammo boshqa yangiliklar bo'lmaganligi bois elon etilayotgan xabarlar o'sha kun uchun ma'lumot sifatida qabul qilinar edi. Adabiyotlar: 1) Zaparov A.V. Russkaya jurnalistika XVII veka. M., 1964. 2) Istoriya russkaya jurnalistiki XVII - XIX vekov. (Berezina V.G.,Dementev A.G., Yesin B.I., Zapadova - M., 1963). 3) Yesin B.I. Istoriya russkoy jurnalistiki XIX veka. -M., 1989. 4) Tatarinov L.Ye. Istoriya russkoy literaturo' jurnalistiki XVII veka. - M., 1982. 5. ww.ziyonet.o'z ...