Suv resurslari va ulardan oqilona foydalanish muammolari

Suv resurslari va ulardan oqilona foydalanish muammolari. Suv resurslarini iqtisodiy baholash Markaz tomonidan Respublikaning an'anaviy energetik resurslarini tejash, ekologik toza texnologiyalarni ishlab chiqish, muqobil energiya turlarini topish va amalda qo'llash borasida birmuncha ishlar olib borilmohda. Jumladan 2007 yil 1-choragida Buxoro viloyatidagi «Jayron» parvarishxonasiga quvvati 500 va 100 Vt bO'lgan 2 ta quyosh fotoelektr stansiyasi, 250 va 140 l havjmli 2 ta quyosh suv isitish kollektori o'rnatib ishga tushirildi; Jizzax viloyatidagi «Turkiston fauna va florasini o'rganish Markazi»ga («Zomin») quvvati 300 Vt bo'lgan quyosh fotoelektr stansiyasi va 140 l havjmli quyosh suv isitish kollektori o'rnatib ishga tushirildi. Davlatimiz rahbarining 2009 yil 12 martda qabul qilingan 2009-2014 yillarda ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnikaviy va texnologik qayta jihozlash bo'yicha muhim loyihalarni amalga oshirish chora-tadbirlari Dasturi to'g'risidagi qarori ijrosini ta'minlash doirasida energetika sohasi korxonalarini modernizatsiya qilish, texnik va texnologik qayta jihozlash, tejamkor texnologiyalarni joriy etish, iste'molchilarni elektr va issiqlik energiyasi bilan ishonchli hamda sifatli ta'minlashga qaratilgan o'nlab investitsiya loyihalari amalga oshirilmoqda. Mazkur hujjatda qayta tiklanadigan energiya resurslarini o'zlashtirishga alohida e'tibor qaratilgan, Ohangaron va Andijon 2-GESini qurish ko'zda tutilgan. Ohangaron suv omboridagi kichik gidroelektrstansiya sof ekologik elektr energiyasi ishlab chiqarmoqda. Bu yerda ikkita agregatning ishga tushirilishi O'zbekiston energiya tizimi imkoniyatini yiliga 66,5 million kVtsoatga oshirish imkonini beradi. O'zsuvenergo ixtisoslashgan birlashmasidan ma'lum qilishlaricha, Andijon 2-GESidagi sinovlar ham yakunlanmoqda. Buning natijasida O'zbekistonning energetika salohiyati yiliga yana 171 million kVtsoatga ortadi. Ilg'or texnologiyalar asosida barpo etilgan yangi obyektlar ko'plab ish o'rinlari tashkil etish imkonini berdi. Bundan tashqari xalq xo'jaligida suv resurslarini manbalardan olib yoki olmasdan foydalaniladi, shuningdek ulardan oqava suvlarni tashlash joylari sifatida foydalaniladi. Suv resurslaridan hududiy foydalanishda (biologik mahsulotlarni ishlab chiqarish, aholi dam olishi, transport) suv manbalardan olinmaydi va asosan uning sifati o'zgarmaydi, suvdan tarmoqlarda foydalanganda esa (sug'orish, sanoat va madaniy-maishiy maqsadlar, elektr energiya ishlab chiqarish uchun), suv manbalardan qoida tariqasida olinadi Suv resurslaridan foydalanish muommolari. Bozor munosabatlariga o'tish natijasida O'zbekistonda suv resurslarini boshqarishning yangi tarkiblari ham paydo bo'ldi. Lekin shuni takidlab o'tish kerakki, suv resurslarini boshqarish borasida hali echilmagan muammolarning ko'pligini ham aytib o'tish mumkin. Ular ichida muhimlari quyidagilar: 1. Suv resurslarini boshqarishning yagona davlatlararo organiki tashkil etishning zarurligi. Mutaxassislarning hisoblariga qaraganda bunday organ maxsus maqomga, tarkibga, havzada suv resurslardan foydalanish va uning holatini baholash borasidagi ma'lumot markaziga ega «Sirdaryo», «Amudaryo» havzaviy suv birlashmalarini o'z ichiga oluvchi xalqaro suv - energetika kontsortsiumi bo'lishi lozim. 2. Mamlakatimizning yirik daryolari va suv manbalari (Amudaryo, Sirdaryo, Arnasoy, Orol dengizi)ning ijtimoiy - iqtisodiy maqomini belgilash; 3. Suv resurslarini boshqarish masalalariga oid ...