Tarbiya obyekti va subyekti

Tarbiya obyekti va subyekti Reja: 1. Shaxs tushunchasi. 2. Shaxs ekanligi tarbiyaning obyekti va subyekti. 3. Tarbiyalash va o'z-o'zini tarbiyalash. 4. Kishilik jamiyati taraqqiyotida shaxsni tarbiyalash muammosi. Shaxs deganda muayyan jamiyatning azosi tushiniladi. Odam shaxs bulmlgi uchun ruhiy jihatdan taraqqiy etgan, o'z xususiyati va sifatlari bilan boshqalardan farq qilishi lozim. Xar bir odam shaxs sifatida turlicha nomoyon bo'ladi. U uzining xarakteri kizikishi va qobiliyati aqliy rivojlanganlik darajasi, ehtiyoji, mehnat faoliyatiga munosabati bilan farqlanadi. Bular shaxsni o'ziga xos xususiyati bo'lib,ana shu ruhiy xususityatlari rivojlanib malum bir bosqichga etsagina uni mukammal kamol topgan inson deyiladi. Shaxsning ijtimoiy vokeylikka mehnatga, kishilarga, jamiyatga bo'lgan munosabati turlicha,uning foallik darajasi va odob-axloq borasida yetukligi xam turlicha. Shaxs nomini olish uchun nimalar darkor? Odamning ijtimoiy mavjudod sifatida shaxs nomini olish uchun unga ijtimoiy-iqtisodiy hayot va tarbiya kerak.Shu sababli pedagogika fani bolaning shaxs sifatida rivojlanishi, uning xar tomonlama kamolga etish qonuniyatlarini, ungsha ta'sir etuvchi obyektiv va subyektiv omillarini, rivojlanish jarayoniga aloqador davrlarini aniqlash kerak. Shunga asosan pedagogika fani shaxsning rivojlanishda ta'lim o'qitish, tarbiya va bola faolligi, o'z o'zini tarbiyalash bosqichlarini aniqlash lozim. Abdulla Avloniy Tarbiya biz uchun yo hayot yo mamot - yo najot - yo xaloqat,yo saodat-yo faloqat masalasidir. Buyuk mutafakkirning bu so'zlari asrimiz boshida millatimiz uchun kanchalik muhim va dolzarb bo'lgan bulsa, hozirgi kunda biz uchun xam shunchalik, balki undan xam kura muhim va dolzarbdir. Chunki ta'lim tarbiya - ong masuli, lekin ayni vaqtda ong darajasi va uning rivojini xam belgilaydigan omilldir. Binobarin, ta'lim-tarbiya tizimini uzgartirmasdan turib ongni uzgartirib bulmaydi. Ongni, tafakkuri uzgartirmasdan turib esa biz kuzlagan oliy maqsad ozod va obod jamiyatni borpo etib bulmaydi. Shaxs tarbiyaning obyekti va subyekti hisoblanadi. Shaxsning kamol topishida va uning xalqidan ijtimloiy va biologik omillarning ta'sir kuchi bir xil bulmaydi. Shaxsning rivojlanish holatini to'g'ri baholash va bilish uchun uni turli munosabatlar domirasiga kuyib tuzatish lozim.Pedagogika shaxsning kamoliga etishishning murakkab va ziddiyatli jarayon deb biladi.Shaxs kaysi o'quvchilarda o'z-ukzini tarbiyalashda yani o'z ustida ongli batartib ishlashga ehtiyoj paydo bo'lgandagina,tarbya jarayonini samarali deb hisoblasa bo'ladi.o'quvchilarni ayniqsa,o'rta va katta yoshidagilarni o'z bilim va malakalarini mustaqil oshirilishlariga yo'llash kerak. o'z o'zini tarbiyalash o'quvchilarni o'zini - o'zi idora qilish organlari faoliyati katnashishlari,ularning ijtimoiy faollik mavkeining shakllantirishning ta'sirchan vositasidir. o'quvchilarning o'qishda, tarbiyada, dam olishda o'z-o'zini tarbiyalash usullaridan foydalanadilar, o'z o'zini tarbiyalash tashabuskorlik va mustaqillikka undaydi. o'z-o'zini tarbiyalash sifatlari bola bunda tayyor bo'lganda u o'zini shaxs deb anglay boshlagan,amaliy ishlarda mustaqillik kursata boshlagan vaqtda paydo bo'ladi.o'z-o'zini tarbiyalashda (axloqiy,jismoniy,hissiy-irodaviy va intelektual) maslahat va ko'rsatmalar berilishi lozim.Bunda o'quvchilarni uzlariga,xatti ...