Turkistonda ta'lim-tarbiya rivoji

Turkistonda ta'lim tarbiya rivoji Reja: 1. Turkistonda ta'lim tarbiya rivoji 2. Said Ahmad Sidiqiy 3. Abdulla Avloniy 4. Shakuriy Abdulla Avloniy (12-iyul, 1878-yil, Toshkent - 25-avgust, 1934-yil, Toshkent) - XIX asr oxiri XX asr boshidagi o'zbek milliy madaniyatining mashhur vakillaridan biri, ma'rifatparvar shoir, dramaturg, jurnalist, olim, davlat va jamoat arbobi. Maktablar ta'lim jarayoni tashkil qilishda Abdulla Avloniyning ham samarali faoliyatini ham ko'rishimiz mumkin.Jadidchilik harakatining rahbarlaridan biri bo'lgan Abdulla Avloniy ham 1904 yilda Toshkentning Mirobod mahallasida yangi yo'nalishdagi jadid maktabini ochdi, o'zi unga mudirlik va o'qituvchilik qiladi. Abduqodir Abdushukur o'g'li (Abdushukurov) Shakuriy (Shukuriy) (1875-yil, Samarqand viloyati, Zarafshon okrugi, Turkiston general-gubernatorligi, Rossiya imperiyasi - 1943-yil Samarqand, O'zSSR, SSR) - samarqandlik o'qituvchi, yangi usul maktablari uchun qator darsliklar muallifi, jurnalist, samarqandlik jadidchilikning mashhur namoyandalaridan biri 1890-yillarning oxirida jadidlar taklifiga binoan Qo'qonga borib, jadidlar tomonidan ochilgan mahalliy yangi usul maktablari bilan tanishadi. U Samarqandga qaytib, 1901-yilda o'zi tug'ilib o'sgan Rajabamin qishlog'ida asosan dunyoviy fanlar va oddiy fanlar o'qitiladigan zamonaviy maktab ochadi. Abduqodir Shakuriy o'z maktabida dars berishdan tashqari darsliklar ham yozgan va ularni o'z mablag'i hisobidan chop etgan Uning mashhur darsliklaridan biri fors tilidagi Savod o'rgatish yo'riqnomalari (tojikcha - Rahnamoi savod)dir. Jomi-ul-hikoyat (1907)[3], Zubdat-ul-ashar (1907) kabi darsliklar ham yozgan. Darsliklarning bir qismi Saidahmad Vasliy va Mahmud Behbudiy bilan hamkorlikda yozilgan. 1909-yilda Shakuriy Qozonga borib, u yerda tatar jadidchilari bilan uchrashadi. 1912-yilda Istanbulga borib, u yerda yangi usuldagi maktablarning o'qitish usullari bilan tanishdi. Ko'p tanishlar va do'stlar orttiradi. Ajziy (taxallusi; asl ismi Saidahmad Hasanxo'ja o'g'li Siddiqiy) (1864 - Samarqand - 1927) - ma'rifatparvar shoir, tarjimon. Milliy uyg'onish davrining yirik vakillaridan biri. O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan o'qituvchi (1926). Ajziy 1864-yil Samarqand viloyatining Jomboy tumani Halvoyi qishlog'ida hunarmand oilasida tavallud topdi Ajziy 80-yillardan she'r yoza boshlagan. Ayn ul-adab (Odob chashmasi, 1916), Ganjinai hikmat (Hikmat xazinasi, 1914) kabi she'riy to'plamlari, Mir'oti ibrat (Ibrat oynasi, 1914), Anjumani arvoh (Arvohlar yig'ini, 1912) dostonlari nashr qilindi. Mir'oti ibratda Turkistonning o'sha davrdagi fojiali ahvoli va undan qutulish choralari haqida bahs yuritgan. Ilm-fan, davlat, til, qonun - bularsiz hech bir millatning istiqboli yo'q, bu to'rt narsani qo'lga kiritmagan millat haloqatga mahkumdir, deydi. Anjumani arvohda esa xonlikdagi turg'unlik tanqid qilingan. She'rlari chuqur falsafiy mazmuni, ijtimoiy-siyosiy mushohadalari, Fuzuliy va Bedilona uslubi bilan ajralib turadi. THANK YOU THANKS ...