Uyg'onish davri pedagogikasi

uyg'onish davri pedagogikasi R e j a : 1. Movarounnahrni arablar tomonidan bosib olinishi va ta'lim-tarbiya muhiti. 2. Vatanimizda duneviy pedagogika g'oyalari va uning nomaendalari. 3. Vatanimizda diniy pedagogik g'oyalar va ularning nomaendalari. 4. uyg'onish davri ta'lim tizimi. Movarounnahr (ikki dare oraligi eki dare orqasidagi joy) VII asrda arablar tomonidan bosib olingan, xalqimiz ma'naviy hayotida jiddiy o'zgarishlar sodir buldi. Islom dini ulkamiz ijtimoiy ma'naviy hayotida xukmron mafkura rolini uynay boshladi. Islom dinini xalqimiz ijtimoiy-ma'naviy takomilidagi roliga turli qarashlar majud: 1. Islom dini va arablar istelosini xalqimiz ma'naviy hayotidagi ta'sirni ideallashtirish. Bunday qarash Avesto va Avestogacha davr tarixini yaxshi bilmagan va islom ruxoniylarining ayrim vakillari tomonidan etirof etiladi. Ularning fikricha: xalqimiz islogacha evvoyi kaloklarcha turmush tarziga ega edi, arablar bizga madaniyat, marfat olib kirgan. 2. tanqidiy asosda endashuv. Ovropa, Russiya olimlari ateistik (xudosizlik) nuqtai nazaridan endashadi. Ularning fikricha arablar ulkamizga jaholat, madaniyatsizlik, xurofatni olib kelganlar, boyliklarni talagan, tinch aholiga tajavvus kilganlar. 3. Islom dini va arablar istelosini tarisini xolisona baholash, bunday qarash O'zbekiston mustaqillikka erishganidan sung shakllanadi. Islom dini va arablar istelosi ulkamiz ta'lim va pedagogik fikrlarni tarakkietiga qanday ta'sir etdi? 1. Islom dini Vatanimizga chetdan kirib kelganligi tufayli xalq o'z ixtieri bilan uni kabul kilmagan.Natijada xalq ma'naviyatining barcha sohalarida birdan xukmronlikka erisha olmagan. 2. Ulkamizda fan va madaniyatning usha davrda ilg'or darajada rivojlanganligi islom g'oyalarini singishga tuskinlik kilgan. 3. Vatanimizda uzigu xos ta'lim tizimi vujudga keldi. Masalan: ta'lim- o'rganish maktab- ta'lim beradigan odam madrasa-muddaris kabilar yuzaga keldi. Vatanimizda pedagogik g'oyalar ikki yo'nalishda shakllandi va rivojlandi. 1. Duneviy pedagogika - uni asosida yunon olimlari asos solgan g'oyalar, xind eposlari g'oyalari, ulkamizning uziga xoya madaniyati,tajribalar, yutuklar turardi. Duneviy pedagogika insonni tarbiatning bir kismi sifatida , ta'lim tarbiya bilan kamolatga erishadi deb hisoblanadi. U yashaetgan muhit, o'z xatti-harakati bilan bog'liq bo'ladi deb asoslanadi. Bolani eshligidan kasb-hunarga o'rgatish lozim deb, odob-axloqni foydasi to'g'risida g'oyalar olga suriladi. (namoendalari) Muhammad Muso al Xorazmiy (780-850) Arab xalifaligining markazi Bogdodda ilmlar uyi Akademiyani boshqargan. Akademiya koshidagi madrasada mudarrislik kilgan. Uning Astranomiyaga kirish , Uttiz fasldan iborat astranomiya kirish. Abu Nasr Al Farobiy (873-950) Abu Rayxon Beruniy (974-1041) Abu Ali Ibn Sino (978-1060) Vatanimizda XI asrga kelib esh avlod ta'lim-tarbiyasi oid juda ko'p asarlar paydo buldi:Nizomul Mulkning siyosatnoma, Nosir Xisravning Saodatnoma, Kaykovusning Kobusnoma, Yusuf Xos Hojibning Kutagu-bilig, Axmad Yugnakiyning Xakikatlar armugoni kabilar. Burxoniddin Zarunjiy (1150-?) Margilon madrasasida katta mudarris bo'lib, uning o'quvchilarni ta'limga yo'llashga doir nasihatlar asarida: fanning mohiyati va uni takomillashtirish; ta'lim jaraenida ongli bilim olish; ta'limda fanni, ...