Zamonaviy musiqa darslarida amaliy mashg'ulotlarni tashkil etish usullari

Zamonaviy musiqa darslarida amaliy mashg'ulotlarni tashkil etish usullari Reja: 1. Musiqada zamonaviylik tushunchalari. 2. Musiqada zamonaviylik va zamonaviy musiqa. 3. Musiqa darslarida amaliy mashg'ulotlarni o'tish uslublari. qo'shiq dillar oroli, ko'ngillar shodligi. 4. Musiqa insonga qanot bahshida etadi. 5. Maktab programmasida musiqa darslari dastur asosida rejalashtirilgan. Musiqa darslarida o'quvchilarga musiqa san'ati, bastakorlik, kompozitorlik uslublari, musiqaning ifodaviy vositalari (musiqa nutqi va ohangi) klassik musiqaning mohiyati kabi musiqa san'atining qonunyatlari haqida dastlabki tushunchalar beriladi. Yoqimli ovoz insonga xos go'zallik (dir) alomatidir. Ko'z qanday ehtiyot qilinsa, ovoz ham shunday ehtiyot qilinishi va parvarishlanishi lozim. Ovozimizning sog'lom, jarangdor va yoqimli bo'lishi ko'p jihatdan o'zimizga, musiqa darslaridan o'rgangan nazariyalarga amal qilishimizga bog'liq. Shuni unutmaslik kerakki, shikaslangan ovozni davolab, o'z asliga qaytarish murakkab ishdir. Musiqada zamonaviylik nima? Bu savolni ko'pchilik odatda hozirgi kunda yaratilayotgan va ijro etilayotgan ommaviy qo'shiq va estrada musiqasiga dahldor deb tushunadi. Aslida esa «zamonaviylik» tushunchasining manosi bundan ham kengdir. Mazkur atamani ikki manoga bo'lib qarash maqsadga muvofiqdir. Birinchisi, qisqa manoda, zamonaviylik tushunchasi hozirgi kundagi musiqani belgilaydi, chunki uni bizning zamondoshlar yaratmoqda. Bunga ommaviy estrada musiqalari, kompozitorlik, hozirgi xalq musiqa ijodi kiradi. Ikkinchidan, keng manodagi zamonaviylik nafaqat bugungi davr musitqasi, balki o'tmishda yaratilgan va o'zining yuksak badiiy qiymati bilan insonlarga hozir ham estetik zavq bag'shlayotgan klassik. Musiqa namunalari ko'zda tutiladi. Agar biz o'zbek klvssik musiqalarni estrada, xor yoki simfonik asarlar bilan taqqoslasak, ularning sadolanishi va ifodaviyligida o'ziga xos farqni ko'ramiz. Masalan, 40-60 yillarda yaratilgan «Tohir va Zuhra» (A. kozlovskiy va T. jalilov musiqasi) «Nasriddin Buxoroda» (M. Ashrafiy va B. arapov musiqasi) A.Navoiy (R.Glier va T.Sodiqov musiqasi), «Maftuningman» (M.Burxonov va M. Leviev musiqasi) kabi badiiy filimlar musiqasini 70-yillardagi kinofilmlar musiqasi bilan taqqoslaganimizda farq borligini ko'ramiz. Ammo o'tmishda yaratili, haligacha klassik deb (qaytshdi) yuritilgan musiqa namunalari bugungi kunda ham insoniyatni zavqlantirib kelmoqda. Xalqimizning ma'naviy g'ururi bo'lishi maqomlar bir necha asrlar avval yaratilgan bo'lsa-da, biroq hanuz o'z go'zalligi, barkamolligi bilan zamonamiz tinglovchilarining hayratga soladi. Unda xalqning yuksak tafakkuri va ruhi, donishmandligiyu orzu -istaklar, xullas, butun qalb qo'ri dilrabo va latofatli, teran kuy-navolar mujassam bo'lgan desak yanglishmaymiz. Zamonaviy (o'tlish va hozirgi) musiqani o'zining g'oyaviy mazmuning va badiiy ifodasiga ko'ra shartli ravishda jiddiy va yengil musiqa turlariga bo'lishi mumkin. Ayrim kishilar, yengil musiqa deganda ommaviy kuy-qo'shiq hamda estrada va ork musiqasini, «jiddiy musiqa» deganda klassik musiqa, ayniqsa yirik janrdagi asarlarni tushunadilar. Aslida esa mazkur ikki atamaning asl mohiyati ham xalq musiqasida, ham kompozitorlar ijodida, ham rok - estrada musiqalarida o'ziga xos xususiyatlarda namyon bo'lib turadi. Musiqadagi jiddiylik manosi uslu, ...