Issiqlik mashinasi va Karno sikli

Tabiatni muhofaza qilish Tabiatni muhofaza qilish - tabiat boyliklaridan ratsional, oqilona foydalanish demaklir, Bu esa tabiashing xilma-xilligini o'z ho latida saqlashga, aholining turmush sharoitlarini yaxshilashga olib keladi. Biosferani saqlashda tabiiy boyliklardan tejab foydalanadigan sanoat va qishloq xo'jalik texnologiyasiga o'tish katta ahamiyatga ega. Buning uchun: 1. Qazib alinadigan tabiat boyliklaridan to'liq foydalanish. 2. Ishlab chiqarish chiqindilaridan qayta foydalanish, chiqindisiz texnologiyani yo'lga qo'yish. 3. Energiya olishning ekologik toza manbalaridan - quyosh. shamol energiyasidan, okeanlar kinetik energiya-sidan, Yer osti issiq suvlari energinsidan foydalanishni yo'lga qo'yish zarur. Aynnqsa chiqindisiz texnologiya katta samara beradi. Buniig uchun yopiq, sikllarla ishlaydigan texnologiyani yo'lta qo'yish kerak. Chi-qitsdilarni atmosferaga chiqarilmay yoki oqizib yuborilmay yana qayta o'sha siklning o'zida foydalaniladi. Hozirgi mavjud turlarni asrash xam biologik, ekologiyu va madaniyat nuqtai nazaridan katta ahamiyatga ega. Hozirgi davrda yashayotgan xar bir tur ko'p asrlar davomidagi evolyu-tsiyaning mahsuli bo'lib, o'z genofondiga ega. Mavjud turlarni mutlaq zararli yoki foydali deb hisoblash mumkin emas. Zararli deb hisoblangan turlar vaqt utishi bilan foydali bo'lib qolishi mumkin. Shuning uchun ham mavjud turlarning genofondini asrash juda katta ahamiyatga ega. Bizning vazifamiz uzoq yillar evolyutsiya jarayonida etib kelgan hamma tirik organizmlarni saqlab qolishdir. O'simlik va hayvonlarning kamayib qolgan yoki qilinadi. Tabiatni muhofaza qilish uchun qo'riqxonalar, mikroqo'riqxonalar yo'qolib ketish xavfi ostida turgan turlari «Kizil kitob»ga kiritilgan. Bu kitobga kiritilgan nodir turlar qonun bilan himoya, tabiat yodgorliklari, dorivor o'simliklar o'sadigan joylar, rezervatlar, milliy bog'lar kabi xilma-xil shakllardan foydalaniladi. Tabiatni muhofaza qilish maqsadida xalqaro «Biosfera va inson» dasturi (inglizcha Mend end biosfera - qisqacha MAV) qabul qilingan. Bu programma doirasida O'zbekiston Respublikasida ham alo-hida dastur tuzilgan. «Biosfera va inson» dasturi atrof-muhitning holatini va insonning biosferaga tahsirini o'rganadi. Bu dasturning asosiy vazifasi hozirgi davrdagi. inson xo'jalik faoliyatining kela-jakda qanday oqibatlarga olib kelishi mumkinligini aniqlashi, biosfera boyliklaridan oqilona foydalanish, uni muhofaza qilish choralarini ishlab chiqishdir. MAV programmasida ishtirok etuvchi mamlakatlarda yirik biosfera qo'riqxonalari tuzilmoqda. Bunday qo'riqxonalarda inson tahsirisiz ekosistemalarda qanday o'zgarishlar sodir bo'lishini o'rganadi. Markaziy Osiyo hududlarida Qorakum, Sari-Chelak biosfera qo'riqxonalari mavjud. Qo'riqxonalar tabiiy obhekglarni o'z holatida saqlash maqsadida yaratiladi. Qo'riqxonalar hududida xo'jalik ishlari yuritish butunday mumkin emas. Bu yerda sanoat va qishloq xo'jalik korxonalari qurish, foydali qazilmalar olish, o'rmonlarni kesish, o'tloklardan foydalanish, mol boqish, baliq, ovlash, zaharli kimyoviy modtsalarni qo'llash taqiqlanadi. Zakazniklar esa tabiiy boyliklarni saqlash va ulardan qisman foydalanish uchun yaratiladi. Botanika zakazniklarida o'tlarni o'rish, daraxtlarni kesish, mol bokish mumkin emas. Ovchilik zakazniklarida hayvonlarni faqat mahlum mavsumlarda, ularning populyatsiyasiga zarar etkazmagan holla ovlash mumkin. Tabiat yodgorliklari - ilmiy tarixiy, madaniy va estetik ...