Elementar zarralar

O'zbekiston RespublikaSI OLIY VA O'RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI ALISHER NAVOIY NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI FIZIKA FAKULTETI YADRO FIZIKASI KAFEDRASI M.U.Sultanov 5.440100 - fizika bakalavri ta'lim yo'nalishi bo'yicha «Elementar zarralar fizikasi» tanlov fanidan ELEMENTAR ZARRALAR (uslubiy qo'llanma) SAMARQAND-2011 M U N D A R I J A Kirish I Bo'lim. Nazariy qism 1.1. Mavzu: Elementar zarralar haqida umumiy tushunchalar. Fundamental ta'sirlashuvlar 1.2. Mavzu: Elementar zarralar xususiyatlari. Parchalanish reaksiyalari…… 1.3. Mavzu: Ikki zarrali to'qnashuvlarda zarralar tug'ilishi 1.4. Mavzu: Elementar zarralar kvant sonlari va ularning saqlanishi 1.5. Mavzu: Elementar zarralar sistematikasi 1.6. Mavzu: Kvarklar II Bo'lim. Eksperimental qism 2.1. Mavzu: 500 litr hajmli propanli pufakchali kamera. Zaryadlangan zarrachalar izlarini o'rganish 2.1.1. 500 litr hajmli propanli pufakchali kamera 2.1.2. Birlamchi trek yo'nalishiga tuzatmalar kiritish 2.1.3. Impulslari o'lchanmagan va o'tkazib yuborilgan zarrachalarga tuzatmalar 2.1.4. Elastik o'zaro ta'sirlarni ajratish 2.1.5. Yadro snaryad difraksion dissotsiyasi yuz beruvchi voqealarni ajratish. 2.2. Mavzu: Propanli voqealarni yadro-yadro ta'sirlashuvlarga ajratish 2.2.1. Ansambllarni yadro-vodorod va yadro-uglerod ta'sirlashuvlarga ajratish 2.2.2. Zarrachalarni identifikatsiya qilishdagi xatoliklar bilan bog'liq bo'lgan tuzatmalar 2.2.3. Yig'indi tuzatma 2.2.4. DST formati 2.2.5. Zarrachalarning belgilari 2.3. Uglerod yadrosi to'qnashuvlarining o'ziga xos tomonlari 2.3.1. Uglerod yadrolarining to'qnashuvlarida spektator zarrachalarni tadqiq qilish 2.3.2. Tajriba usulining o'ziga xos tomonlari 2.3.3. Spektatorlarning burchak taqsimoti 2.4. Taqsimotlardan spektatorlarni chiqarib olish 2.4.1. Spektator zarrachalar impulsining chegaraviy qiymatlari 2.4.2. Uglerod-propan taqsimotllarni spektatorlardan tozalash 2.4.3. Spektator zarrachalar va uglerod-snaryad yadrosining fragmentatsiyasi Adabiyotlar 2 Kirish Yuqori energiyali yadrolarning yadrolar bilan o'zaro ta'sirlashuvlarini o'rganish orqali yadro materiyasi, uning holati va strukturasi, yangi zarrachalarning paydo bo'lish mexanizmi, elmentar zarralarning xususiyatlari haqida ma'lumot olish yuqori energiyalar fizikasining eksperimental usullarining asosiy vazifasidir. Bugungi kunda fundamental fan hisoblangan elmentar zarralar fizikasi oldiga qo'yilgan masalalarni tajribaviy yo'llar bilan hal qilishning ko'pgina usullari mavjud. Bu usullarning paydo bo'lishiga laboratoriya sharoitida yuqori energiyali zaryadlangan zarralar va yadrolarni tezlashtirish imko9niyatining paydo bo'lganligi, tezlatkichlar texnologiyasining hamda zarrachalarni mqfyd qilish texnologiyasining rivojlanib borishi katta imkon yaratmoqda. Pufakchali kameralar, jumladan, propanli pufakchali kamera ham adron- yadro va yadro-yadro o'zaro to'qnashuvlarda sodir bo'luvchi voqealar manzarasini yaqqol namoyon qilishga, to'qnashuv jarayonida hosil bo'lgan ikkilamchi zarrachalarni yuqiri effektivlik bilan qayd qilishga, identifikatsiya qilishga hamda ular parametrlarini katta aniqlikda o'lchashga imkon beradi. Ushbu uslubiy qo'llanmada har bir nukloniga to'g'ri keluvchi impuls 4,2 GeVc bo'lgan vodorod, deyteriy, geliy va uglerod yadrolari bilan nurlantirilgan, hajmi 500 litr bo'lgan 2 metrli propanli pufakchali kamera imkoniyatlaridan foydalanib tajribalar o'tkazish, tajribaviy natijalarni to'plash va, birinchidan ularga tuzatmalar kiritish protseduralar bayon etiladi. Tuzatmalar kiritishdan maqsad treklarni o'lchashda paydo bo'lgan har xil chetlanishlar, ...