Suyuqlik va eritmalarda elektr toki. Elektroliz. Faradey qonunlari

Mavzu : Suyuqlik va eritmalarda elektr to'ki. Elektroliz. Faradey qonunlari. REJA: 1.Suyuqlik va eritmalarda elektr to'ki. 2.Elektroliz qonuni va uning qo'llanilishi. 3.Faradey qonunlari va uning amaliyotda qo'llanilishi. Suyuqlik va eritmalarda elektr to'ki. Qattiq jismlar kabi suyuqliklarning ham dielektrligi,o'tkazgichi va yarim o'tkazgichi bo'ladi.Dielektriklar jumlasiga distillangan suv,o'tkazgichlar jumlasiga elektrolitlar ya'ni kislota,ishqor va tuzlarning eritmalari kiradi. Suyuq yarim o'tkazgichlar jumlasiga, masalan,eritilgan selen, eritilgan sulfidlar kiradi. Faqat ion o'tkazuvchanlikga ega bo'lgan suyuqlikga elektrolit deyiladi. Elektrolitlarda elektr tokini musbat va manfiy ionlar oqimi tashkil etadi. Katodning potensiali manfiy, anodning potensiali musbat bo'ladi. Musbat ion kation deyiladi va u katotga tortiladi. Manfiy ion anion deyiladi va u anodga tortiladi. Elektrolitdan elektr to'kini o'tishi natijasida modda ajtalib chiqishiga, Elektroliz deyiladi. Elektrolitda elektr tokining himyaviy issiqlik va magnit ta'sirlari kuzatiladi. Vaquumda elektr tokini faqat elektronlar oqimi tashiydi.Vaquumda elektr to'kining faqat magnit ta'siri kuzatiladi, issiqlik va magnit ta'sirlari kuzatilmaydi. Issiqlik ta'sirida moddadan elektronlarning ajralib chiqishiga Termoelektron emissiya deyiladi. Ikkita elektrodli elektron lampaga D I O D deyiladi. Diod elektr tokini faqat bir tomonga o'tkazadi. Diod o'zgaruvchan elektr to'kini o'zgarmas elektr to'kiga aylantirish uchun xizmat qiladi. Gazlarda elektr to'kini elektro'nlar, musbat va manfiy ionlar oqimi tashiydi. Gazlardan elektr to'kini o'tishga gaz Razryad deyiladi. Gazlarda elektr to'kining issiqlik va magnit ta'sirlari kuzatiladi, kimyoviy ta'siri kuzatilmaydi. Elektroliz qonuni va uning qo'llanilishi. Ionli o'tkazuvchanlikka ega bo'lgan suyuqliklarda to'k o'tkazganda modda miqdori ortiqcha ektronlarini beradi(bu reaksiya ximiyada o'ksidlanish reaksiyasi deyiladi )musbat zaryadli io'nlar kato'dda erimay turgan elektro'nlarni oladi (qaytarilish reaksiyasi ). ko'chiriladi.Elektrolitlar tarkibidagi moddalar elektrodlarga o'tiradi,ya'ni ajraladi.Manfiy zaryadli ionlar anodda o'zining O'ksidlanish va qaytarilish reaksiyalari tufayli elektrolitlarda modda ajralib chiqish jarayoni Elektroliz deyiladi. Elektrolizning qo'llanilishi. Texnikada elektroliz turli maqsadlarda qo'llaniladi.Bir metallning boshqa metallni yupqa qatlami bilan elektrolitik usulda qoplanadi (nikellash,xro'mlash,mis yalatish va h.k ) Bu mustahkam qoplama metall sirtini zanglashdan saqlaydi. Elektrolitik qoplamani u o'tirgan sirtdan oson ko'chadigan qilish choralarini ko'rib (masalan,buning uchun sirtga grafit surkaladi) bo'rtma sirtlardan nusxa ko'chirich mumkin. Poligrafiya sanoatida terilgan harflarning plastik materialga tushirilgan nusxasiga (matritsaga )qalingina temir yoki boshqa material qo'yib,shunday nusxalar (stereotiplar ) olinadi.Bu hol esa terilgan asarni kerakli miqdordagi nusxada bosib chiqarishga imkon beradi. Stereotiplardan foydalanish tirajni ancha orttirishga imkon beradi,vaholanki ilgarigi vaqtlarda kitobning tiraji terilgan harflardan olinishi mumkin bo'lgan nusxalar soni bilan cheklangan edi (chunki bosishda harflar yeyiladi ). Ko'chirib olinadigan qoplamalar hosil qilish jarayonini -galvanoplastinka usulini rus olimi B.S.Yakobi ishlab chiqqan.U 1836-yilda Lelingraddagi Isaakiy sabo'ri uchun ichi kovak shakllar yasashda bu usuldan foydalangan.Metallarni turli aralashmalardan tozalashda xam elektrolizdan foydalaniladi.Elektrolitlarning eritmalari va aralashmalarida erkin elektr zaryadlari ...