Moddiy nuqtaning egri chiziqli harakati

Moddiy nuqtaning egri chiziili harakati. Reja. 1. Egri chiziqli harakat haqida tushuncha 2. Egri chiziqli harakatda tezlanish . 3. Markazga intilma tezlanish. 4. Aylana buylab harakat. 5. Burchakli tezlik va burchakli tezlanish. Bu vektorni ikkita vp va vt tashkil etuvchilarga ajratamiz. Vt tashkil etuvchi oniy tezlikni miqdoriy o'zgarishini baholaydi va u A nuqtaga urinma ravishda yunalgan bo'ladi. Vp tezlik ortirmasi oniy tezlikni yo'nalishi bo'yicha o'zgarishini kursatadi va u egrilik markaziga karab yunalgan bo'ladi. V = v + vp (1) Buni t ga bo'lib, t 0 intiltirib undan limit olamiz. (2) t 0 bo'lganda A va V nuqtalar juda yaqin joylashgan va ularning oniy tezliklari deyarli ustma-ust tushadigan holda bo'ladi. Bu xol uchun (2) ni (3) xolga o'tkazish mumkin . a - urinma yoki tangentsial tezlanish. a - Normal yoki markazga intilma tezlanish deb ataladi. Demak, egri chiziqli harakatni berilgan nuk-tasidagi tezlanish vektorining oniy qiymati uning urinma va normal tashkil etuvchilari yi-gindisiga teng ekan. a - urinma tezlanish vaqt birligi ichida oniy tezlikning miqdoriy uzgari-shini kursatadi va u a = dV dt ga teng bo'ladi. Shaklda ADS va AOV o'xshash uchburchaklar hosil bo'lgan. t 0 intilganda AV vatarni uzunligi S yoyga A nuqta egriligi V nuqta egriligiga , v2 v1 ga , tezlikni vn orttirmasi dvn ga intiladi. Uchburchaklarning o'xshashligidan Normal tezlanish kuyidagicha bo'ladi. Agar bu tezlanishlardan biri, masalan an = 0 bulsa R bo'lib harakat to'g'ri chiziqli , agar a = 0 bulsa tezlikni fakat yo'nalishi o'z-garib harakat aylana buyla tekis harakat bo'ladi. Biz yuqorida MN-ning egri chiziqli xaraka-tini bazi elementlarini urganib, bunday xara-katda tezlanish ikkita tashkil etuvchidan iborat-ligini topdik. a= an + ar to'g'ri chiziqli harakatda an =0 bo'lib, a=ar bo'ladi. harakatni oz bulsada egrilanishi an ni yuzaga kelishi bilan xarakterlanadi va bu normal tezlanishni yo'nalishi traektoriyani botik tomoniga karagan bo'ladi. Bu yerda - bo'lib u S =AV masofada turuvchi urinmalar orasidagi burchak AOV ga teng . S ga teskari bo'lgan (2) ifoda egrilik radiusi deyiladi. Bu kattalik ixtiyoriy egri chiziqning kichik yoyi bilan ustma-ust tushuvchi aylanani radiusiga teng bo'ladi. Aylanani markazi egrilik markazi deb xam yuritildai. Egri chiziqli harakatni sodda xoli aylana buylab tekis harakatdir. Uning shartlari Burilish burchagi dan vaqt bo'yicha olingan kattalik burchakli tezlik deyiladi. Burchakli tezlik vektorini yuna-lishi vint qoidasidan chikadi. ni yo'nalishi par-ma vint uchining ilgarilanma harakati yo'nalishi bilan bir xil bo'lib, uning dastagini yo'nalishi MN aylana buylab harakatiga mos keladi va rads larda ulchanadi (1rad=57o181: 2 rad=360o) nuqta-ning chiziqli tezligi V ...