Moddiy nuqtaning ilgarilama harakati kinematikasi

Moddiy nuitaning ilgarilanma harakati kinematikasi. Reja. 1. Kinematika. Moddiy nuqta. 2. harakatning kinematik tenglamalari. 3. Kuchish. 4. Tezlik va uning birligi. 5. Tezlanish va uning birligi . Fizik masalalarni xal qilishda mukarrar ravishda turli model va abstrakt tushunchalardan foydalaniladi. Atrofimizdagi turli jismlar-ning biror yig'indisi harakat kilayotganligini anglash uchun ular kaysi jismga nisbatan harakat qilishini kuzatish turlicha xarakterda kabul kilinadi. Agar shu harakatlarni diqqat bilan tahlil kilinsa jismning harakati fazo yoki tekislikning ikkita nuqtasi oraligida va vaqt intervalida sodir bo'lgani aniklanadi. Fazo yoki tekislikning bir nuqtasidan ikkinchi nuqtasiga jismning biror vaqt oraligida kuchishi mexanik harakat deyiladi. Anikrogi, jismni boshqa jismlarga nisbatan vaziyatining vaqt davomida o'zgarishi yuzaga keladi. Jismning harakati o'z-uzicha yuzaga kelmay balki u biror ta'sir tufayli amalga oshiri-ladi. Mexanik harakat harakatning barcha boshqa turlarida mavjud bo'ladi.Mexanik harakat fizikaning mexanika bo'limida urganiladi. Kinematika mexanikaning mustaqil bo'limi bo'lib unda harakatni yuzaga keltiruvchi sabablar inobatga olinmaydi.Xar bir jism o'z shakliga ega bo'lib fazoda malum xajmni egallaydi.boshqa jismlar ta'sirida bo'lmagan jismga yakkallangan jism, bir necha o'zaro ta'sirlashuvchi jismlar to'plamiga esa jismlar tizimi (sistemasi) yoki mexanik tizim deyiladi.Tizimni harakati yakka jism harakatining murakkab shaklidir. Lekin xar qanday murakkab harakatni soddarok shaklga keltirish mumkin. Buning uchun shu jismning ulchamlarini kurilayotgan masalada hisobga olmaslik, hisobga olganda xam juda kichik deb hisoblash lozim. Bunday abstrakt jism moddiy nuqta deb ataladi. Mexanikaning moddiy nuqta harakat qonuniyatlarini shu harakatni yuzaga keltiruvchi sabablarsiz o'rganadigan bo'limi kinematika deyiladi. Moddiy nuqta (MN) tushunchasi nisbiydir. M-n,Yer quyosh atrofida aylanishida Yer va quyoshni moddiy nuqtalar desak, Yerni o'z uki atrofida aylanishini o'rganishda uni moddiy nuqta deb qarash mumkin emas, chunki Yerni shakli, o'lchami aylanma harakat xarakteriga ta'sir kursatadi va x.k. Ixtiyoriy makraskopik jismni xayolan o'zaro ta'sirlashuvchi kichik bo'lakchalarga bo'lib ularning xar birini moddiy nuqta deb qarash mumkin. MN harakatini o'rganishda koordinatalar tizimi sifatida to'g'ri burchakli dekart koordinatalar tizimidan foydalaniladi.MN ning fazodagi harakati mobaynida koldirilgan izi traektoriya deb ataladi. Uning shaliga karab bu izlar to'g'ri chiziqli yoki egri chiziqli bo'lishi mumkin. MN ning harakatini tavsiflashni uch xil usuli mavjud: B) Vektor usuli. Bunda MN ni fazodagi o'rni koordinatalar boshidan berilgan nuqtalar-gacha o'tkazilgan r1 va r2 radius - vektorlar yorda-mida kursatiladi. harakat davomida MN radius-vektorini qiymati va yo'nalishi uzgarib boradi, yani radius - vektor vaqtning funksiyasi hisob-lanadi: r = r (t) (2) v) Koordinatalar usuli. Bunda MN fazodagi o'rnini uning x,u,z koordinatalari orqali beriladi. harakat mobaynida MN koordinatalari uzgarib turadi. x = x (t) , y=y (t ), z = z(t) (3) Bu funksiyalar nuqta harakatining kinematik ...