Suyuqliklar mexanikasi

4-mavzu. Suyuqliklar mexanikasi Savollar Mexanik ish formulasini ifodalang va qanday kuchlar manfiy ish bajarishini ko'rsating? O'zgaruvchan kuch ta'sirida jismning bajargan to'la ishini hisoblashda qanday usuldan foydalaniladi? Energiya, energiyaning turlari va to'la energiyaning saqlanish qonunlarini ifodalang? Uzluksizlik va Bernulli tenglamalarini mohiyatini ayting va misollar keltiring. Reynolds sonini ifodasini yozing. Masalalar 1-masala. Purkagichdan suyuqlik tezlik bilan otilib chiqmoqda, suyuqlikning zichligi . Purkagich idishining hajmida kompressor qanday p1 bosim hosil qiladi? Berilgan: = 25 ms p1~? yechish. Bernulli tenglamasi (4.30) ga muvofiq deb hisoblab quyidagini yozamiz: , bu yerda -purkagich idishidagi suyuqlikning tezligi, p2-purkagichdan chiqishda suyuqlik oqimidagi bosim. , chunki idishda suyuqlikning tezligi ga nisbatan kichik, p2=0, chunki Bernulli bosimida ortiq. Shuning uchun 2-masala. Nasos diametri d=2 sm bo'lgan suv oqimini υ=20 ms tezlik bilan haydaydi. Suvni haydash uchun kerak bo'lgan quvvat topilsin. (N=πρd2υ38=1,26 kVt, ρ-suv zichligi) Mustaqil yechish uchun masalalar V.S.Volkenshteyn «Umumiy fizika kursidan masalalar to'plami» «Oqituvchi» 1969 masalalar to'plamidan 4.1-4.20 masalalardan yechish O'zbekiston RespublikaSI OLIY VA O'RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI FARG'ONA POLITEXNIKA INSTITUTI ENERGETIKA FAKULTETI FIZIKA KAFEDRASI FIZIKAFANIDAN «Suyuqliklarmexanikasielementlari» mavzusidagi Bajardi : … Qabulqildi: … Farg'ona-2015 Reja: 1.suyuqlikmexanikasitushunchalari 2. uzluksizliktenglamasi. 3. bernullitenglamasi 4. bernullitenglamasinifizikmanosi 5. suyuqliklardaichkiishqalanishkuchlari 6. turbulent va laminar oqim. Mustahkamlashuchunsavollar. Foydalanilganadabiyotlar. Mexanikaningsuyuqmuhitharakatininingqonunlarinivauningshuoqayotganmuhitdagiholatlarinixarakterlovchibo'limigagidrodinamikadeyiladi. Suyuqliklar, gazlar singari, ma'lum shaklga ega emas va qanday idishga quyilgan bo'lsa, o'sha idish shaklini egallaydi. Gaz aniq bir hajmga ega emas va u berilgan istalgan hajmeni egallaydi, suyuqlik esa to'laligicha ma'lum xususiy hajmga ega. Gazlar nisbatan oson siqiladi, suyuqliklar esa amalda deyarli siqilmaydi. Suyuqlik molekulalari orasidagi masofa kichik bo'lgani uchun molekulalarning bir-biriga tortishish kuchi katta bo'ladi. Suyuqliklarning harakatini oqish deyilib, harakatlanayotgan suyuqlik zarralarining quyilishini oqim deb yuritiladi. Real suyuqlikni siqish mumkin, ya'ni bosimning ortishi bilan uning hajmi kamayib, zichligi ortadi, biroq suyuqlikni siqilishi juda kam bo'ladi. Masalan, ga ortganda suvning zichligi, faqat 0,5% ga ortadi. Bundan tashqari real suyuqliklar yopishqoq bo'lib, ularda hamma vaqt ichki ishqalanish kuchlari bo'ladi. Yopishqoqligi mutlaqo bo'lmagan xayoliy suyuqlik ideal yoki siqilmaydigan suyuqlik deyiladi. 0oC dan yuqori temperaturalarda ba'zi real suyuqliklar (efir, atseton, spirt, suv, simob) ning yopishqoqligi juda kam bo'ladi, shuning uchun ularni ideal suyuqliklar deb qarash mumkin. Ideal suyuqlik zarralarining harakat tezligini vektorlar bilan tasvirlaylik.(1-rasm) Ideal suyuqlik zarralarining harakatini xarakterlovchi shuday chiziqlar o'tkazaylikki, bu chiziqlarning har bir nuqtasidagi urinma, suyuqlik zarralarining harakat tezligi vektori bilan ustma-ust tushsin. Bunday chiziqlar oqim chiziqlari deyiladi. Oqim chiziqlarining soni shu sohadagi suyuqlik zarralari tezligining qiymatiga proporsional bo'ladi. Demak, tezligi kattaroq bo'lgan sohalarda oqim chiziqlari zichroq bo'lishi mumkin. Uzluksizlik tenglamasiAgar suyuqlikning tezligi oqim egallagan hajmning ...