Anizotrop muhitda yorug'likning tarqalishi

Anizotrop muhitda yorug'likning tarqalishi Reja: Optik anizotropiyani sun'iy ravishda hosil qilish Qutblanish tekisligining aylanishi Qutblanish tekisligining magnit maydoni ta'sirida aylanishi Zeeman va Shtark effektlari 1. Optik anizotropiyani sun'iy ravishda hosil qilish Yuqorida qaralgan yorug'likning ikkiga ajralib sinishi tabiiy holda ya'ni tabiy anizotrop kristallarda yuz beradi. Anizotropiyani suniy ravishda tashqi ta'sir yordamida izotrop muhitlarda ham hosil qilish mumkin (12.1-rasm). Shaffof jismni siqish (yoki cho'zish) natijasida o'ziga xos shunday xususiyat yuzaga keladiki, u optik o'qi siqilishi (yoki chuzilishi) yo'nalishida bo'lgan anizatrop kristallni eslatadi. 12.1-rasm Bunday vaqtda jism mexanik deformatsiya natijasida kvazikristalga aylanadi deyish ham mumkin. T.Zeebek va D.Bryuster mexanik deformatsiya ta'siri tufayli izotrop materiallarda yorug'likning ikkiga ajralib sinishini kuzatdilar. Tajribalardan aniqlanishicha optik o'qqa perpendikulyar yo'nalishlardagi oddiy va g'ayrioddiy nurlarning sindirish ko'rsatkichlarining farqi jismga ta'sir etayotgan kuchlanish kattaligiga, ya'ni yuza birligiga to'g'ri kelgan kuch kattaliga proporsionaldir: , bu yerda , k - shu jismlarning xususiyatlariga bog'liq bo'lgan koeffitsiyent. Kerr effekti. Suyuq yoki gazsimon izotrop dielektrik elektr maydoniga joylashtirilganda su'niy anizotropiya vujudga kelishini J.Kerr aniqlagan. Shuning uchun bu hodisa Kerr effekti deb nom olgan. Bu hodisani o'rganish uchun qo'llaniladigan chizma quyidagicha (12.1-rasm) 12.2-rasm N1 polyarizator va N2 analizator oralig'iga biron idishga solingan suyuqlik (masalan, nitrobenzol) joylashtiriladi. Suyuqlikka joylashtirilgan metall plastinkalarga potensiallar farqi berilsa suyuqlik yorug'likni ikkiga ajratib sindirish xususiyatiga ega bo'ladi. Kerr effekti dielektrik qutblanishining samarasidir. Tashqi elektr maydoni ta'sirida dielektrik molekulalari elektr maydon yo'nalishiga nisbatan ma'lum yo'nalishda oriyentatsiyalanadi. Bu esa dielektrikni anizotropik xususiyatiga xususan optik anizotropiyaga erishishiga sabab bo'ladi. Tajribalarning ko'rsatishicha, to'lqin uzunligi tayinli bo'lgan monoxromatik yorug'likda sindirish ko'rsatkichlarining ne - n0 ayirmasi Е maydon kuchlanganligining kvadratiga proporsional bo'ladi: (12.1) demak, nurlarning l yo'lda ega bo'ladigan yo'l farqi quyidagiga teng bo'ladi: (12.2) (bu yerda maydon bir jinsli deb, nur esa maydon yo'nalishiga perpendikulyar yo'naladi deb faraz etiladi). Bu ayirmani to'lqin uzunliklari orqali ifodalab, faza siljishini topamiz: , (12.3) bu yerda Kerr doimiysi. ning Е ga kvadratik bog'liq bo'lishidan faza siljishi maydon yo'nalishiga bog'liq emasligi ko'rinadi. Ko'pchilik suyuqliklarda ne n0, ya'ni В 0: ularning anizotropiyasi musbat kristallning anizotropiyasiga mos keladi. Biroq B doimiyning qiymati manfiy bo'lgan (B ...