Cho'zilish va siqilish

Chuzilish va siqilish Reja: 1. Chuzuvchi va sikuvchi kuchlar ta'siridan hosil bo'lgan ichki kuch va kuchlanishlar 2. Buylama deformatsiya. Guk qonuni. 3. Kundalang deformatsiya. Puasson koeffitsiyenti. 4. Materiallar xossasi va ularning klassifikatsiyasi. Chuzuvchi va sikuvchi kuchlar ta'siridan hosil bo'lgan ichki kuch va kuchlanishlar. Agar sterjen fakat uk buylab yunalgan tashqi kuchlar ta'sirida bulsa, uning kesim yuzasida yuzaga tik yunalgan ichki kuchlar hosil bo'ladi va sterjen uk buylab chuziladi, yoki sikiladi. (2,1 - shakl). Chuzilishga ishlayotgan sterjenning xam siqilishga ishlayotgan sterjenning xam hisobi bir xildir. Sterjenning chuzilishga yoki siqilishga ishlayotganini ajratish uchun kuchlarni kuyidagicha belgilaymiz. Deformatsiya chuzuvchi kuchlar ta'sirida sodir bulsa, musbat ishora bilan, sikuvchi kuchlar ta'sirida sodir bulsa, manfiy ishorada olinadi. Sterjen kesim yuzasida hosil buladigan ichki kuchni topish uchun kesish metodidan foydalaniladi. Masalan: yuqori uchi bilan biriktirilgan tik sterjen R1, R2, R3 kuchlar ta'sirida bo'lib, ichki kuchni topish talab etilsin. (2,2 - shakl, a) Buning uchun kuchlar oraligini belgilab, uchastkalarga bo'lib olamiz, va xar bir uchastkada alohida-alohida fikran kirkib, sungra statikaning muvozanat tenglamasini yozib, ichki kuchlarni topamiz. Ichki kuch uk buylab yunalganligi uchun uni N bilan belgilaymiz va uni koordinata uklarining «X» buylab yunalgan deb olamiz. Ikkinchi uchastkadan kirksak (2,8 - shakl, b) statikaning muvozanat tenglamasi kuyidagicha yoziladi. SX=R1-R2-N2=0 bundan N2=R1-R2 tengligi kelib chikadi. Shu tartibda birinchi va uchinchi uchastkalarni kirkib N1 va N3 larni topish mumkin. I- uchastkada SX=N1-R1=0, N1=R1; II - uchastkada SX=R2-R1-2R3+N3=0, N3=R1+2R3-R2; Topilgan N1, N2 va N3 larni grafik ravishda tasvirlasak, eng katta kuch to'g'ri kelgan kirkimni topish qiyin bulmaydi. Ichki kuchni sterjenning uzunligi bo'yicha o'zgarishini kursatadigan grafika ichki kuch epyurasi yoki buylama kuch epyurasi deyiladi. Ichki kuch epyurasini ko'rish uchun sterjen yonida, sterjen ukiga parallel AV to'g'ri chizigi olinadi, sungra sterjenning uchastka belgilaridan gorizontal chiziqlar o'tkaziladi va ichki kuchning qiymati, musbat bulsa AV chizigining ung tomoniga, manfiy ishorali bulsa chap tomoniga, uchastkalarni ajratuvchi gorizontal chiziq buylab malum masshtabda (Kr) kuyiladi. (2,2 - shakl,e) Kuch masshtabi kuyidagicha topiladi: Bunda N2 II uchastkadagi ichki kuchning miqdori m - shu kuchni epyuraga qo'yilgan kesmasi (mm) Ichki kuch epyurasi orqali maksimal kuch to'g'ri kelgan uchastka va kirkim aniklanadi. ¤zgarmas kesim yuzali sterjenning maksimal ichki kuch to'g'ri kelgan kirkimida maksimal kuchlanish sodir bo'ladi. Maksimal kuchlanish to'g'ri kelgan kirkimga xavfli kirkim deyiladi. Agar kuchlanish kundalang kesim yuza bo'yicha tekis taksimlangan deb karalsa, kuyidagicha formula yordamida topiladi. ; Bunda (+) ishora sterjenni chuzilishga ishlashini kursatsa, (-) ishora siqilishga ishlashini kursatadi. Demak, kuchlanishning o'zgarishi kesim yuza uzgarmas bo'lganda, ichki kuch singari bular ...