Dielektriklardagi elektrostatik hodisalar

Dielektriklardagi elektrostatik hodisalar Reja: 1. Elektr dipoli va uning elektrik momenti. 2. Dielektrikning tuzilishi haqida umumiy tasavvurlar. 3. Dielektrikning qutblanishi. 4. qutblanish vektori bilan kutblangan zaryadlar o'rtasida bog'lanish. Modda mavjud bo'lgan holda elektrostatik maydon va dielektriklar bo'lgan holda Gauss teoremasi. 6. Siljish vektorining xossalari. 7. Elektrostatikaning chegaraviy masalalari. Tayanch so'z va iboralar: Elektr dipoli, elektr dipol moment vektori, juft kuch moment vektori, kutblanmagan va kutblangan dielektriklar, qutblanish vektori, dielektrik kabul kiluvchanlik, kutblangan zaryadlar, boglangan va erkin zaryadlar, elektr siljishi yoki elektrostatik induksiya vektori, chegaraviy masala. 1. Elektr dipoli deb, absolyut miqdori jihatdan teng va qarama-qarshi ishoraga ega bo'lgan ikkita nuqtaviy zaryaddan iborat bo'lgan neytral sistemaga aytiladi. Dipolning zaryadlari +q va -q bilan belgilansa, manfiy zaryaddan musbat zaryadga o'tkazilgan masofa l - uzunlik vektor bilan begilanadi. Elektr dipolini elektrik moment vektori bilan tasvirlash kulaydir: p = q l (1) bu yerda l - P1 P2 kesma uzunligi. aniqlash bo'yicha bu vektor dipol uki bo'yicha yo'nalgan va modul jihatdan zaryad kattaliklaridan biri va ular orasidagi masofaga kupaytmasiga teng bo'ladi. p = ql. (rasm -q l +q P Rasm. Superpozitsiya prinsipiga ko'ra, dipolning maydon kuchlanganligi Ye dipolning musbat va manfiy zaryadlari hosil kilgan kuchlanganliklari Ye+ va Ye- ning yig'indisiga teng. Dipoldan ancha uzunlikda bo'lgan masofalarda (rl) hisoblashlar maydon kuchlanganligining absolyut qiymati uchun quyidagi formulani chikaramiz, ( 2 ) bu yerda r va - kuzatish nuqtasining kutb koordinatalar. (rasm 2). Shunga alohida etibor berish kerakki, dipolning elektr maydon kuchlanganiligi masofa bilan 1r3 qonuniyat bilan kamayadi, malumki nuqtaviy zaryad maydon 1r2 qonun bo'yicha kamayar edi. Dipolning maydo-nining manzarasi rasm 26 v da keltirilgan. (2) formu-lani isbot kilamiz. Soddalik uchun dipol maydonini undan uzoqrok nuqtalarda rl karaymiz, bu vaqtda l2 ni r2 nisbatan tashlab yuborish mumkin, mos ravishda l2 r2 xam birga nisbatan kichik bo'ladi. Masala-ni kutb koordinata sistemasida yechish kulay (r,).(rasm ). Rasm 2 bu yerda r - dipol markazidan kuzatish nuqtasigacha bo'lgan masofa, - kuzatish nuqtasining radius - vektori bilan dipol elektr maydon vektori p orasidagi burchak. Dastlab, superpozitsiya prinsipini kullab potentsialni hisoblaymiz, Rasm . r+ va r- ni kosinuslar teoremasini kullab va kvadrat ildizni Nyuton binomiga yoyish orqali topamiz: bilan l r ga nisbatan yuqori tartiblilar ((l r)2 , (l r)3 ) lar Potentsial uchun formula kuyidagiga keladi: q l = p, bo'lgani uchun, oxirgi natija: (3) Endi (3.15) formula bo'yicha maydon kuchlanganligini radial (Yer) va unga perpendi- kulyar -yo'nalish bo'yicha proyeksiyalarini hisoblaymiz. Radial yo'nalishda siljiganda (l)r = ...