Difraksion panjaraning spektral xarakteristikalari

Difraksion panjaraning spektral xarakteristikalari Reja: Difraksion panjara haqida Difraksion panjara yordamida to'lqin uzunligini aniqlash Difraksion panjaraning qo'llanilishi Difraksiya- yorug'likning bir jinsliligi bi-biridan keskin farq qiluvchi qismlarga ega bo'lgan muhitlarda tarqalishida kuzatiladigan hodisa. Difraksiya- yorug'likning bir jinsliligi bi-biridan keskin farq qiluvchi qismlarga ega bo'lgan muhitlarda tarqalishida kuzatiladigan hodisa. Xususan, yorug'lining to'siqlarni aylanib o'tishi va geometric soya sohasiga kirishi difraksiya natijasida vujudga keladi. Ushbu hodisa yorug'likning to'lqin tabiati asosida tushuntiriladi Difraksiya miqyosi to'siq o'lchami va to'lqin uzunligi nisbatiga bog'liq Difraksiya hodisasi Frenel tomonidan batafsil tushuntirilgan Difraksion panjara- bir-biridan bir xil masofada joylashgan juda ko'p sonli bir xil tirqishlar to'plami. Panjara doimiysi(davri)-qo'shnitirqishlarorasidagi d masofa Panjaradanto'lqino'tganda maksimumlarsharti: , ( m=0,1,2,…) minimumlarsharti: , (m=0,1,2,…) Difraksion panjara turlari: Panjara uchun tanlangan plastinka xususiyatlariga qarab: O'tkazuvchi - plastinka parallel yoqli shaffof materialdan yasalgan bo'ladi(m-n:shisha) Qaytaruvchi-plastinka ko'zgu xususiyatiga ega bo'ladi. Tirqishlar tortilgan yuza shakliga qarab: a)yassi-yuza yassi tekislikdan iborat: b)botiq-yuza sfera segmenti ko'rinishida. Tirqishlar o'tkazish yo'nalishiga qarab: a)bir o'lchovli-tirqishlar faqat bir yo'nalishda; b)ko'p o'lchovli-m-n:ikki o'lchovli-tirqishlar ham absissa, ham ordinata o'qi yo'nalishida bo'ladi Ajrataolishqobilyati:=mN Difraksion panjarali asboblar: Yassi panjarali asboblar: Rasmda Ebertning gorizontal va vertikal sxemalari ko'rsatilgan. Bunda spektrni o'zgartirish panjarani o'z o'qi atrofida aylantirish orqali amalga oshiriladi. Ko'zguda qaytaruvchi sohalar belgilangan bo'ladi. Botiq panjaralar fokuslash va spektrga ajratish vazifasini bajaradi. Bu sxemada elementlar sonini kamaytirish imkoniyatini beradi.Asosan, sferik va torodial botiq panjaralar ishlatiladi. DFS-5 va DFS-6 spektral asboblar Pashen-Rung sxemasi asosida tuzilgan. Bunda chiqish tirqishi, panjara va fotoplyonka Rouland aylanasida joylashgan va mustaqil harakatlana oladi. Rouland aylanasi DFS-8 spektografi sxemasi: 1,2,3-linzalar 4-kirish tirqishi, I. Kepler va R. Dekart kabi olimlar yorug'likning tezligini cheksiz katta deb hisoblashgan va natijada klassik mexanikada yorug'likning tezligi cheksiz katta deb qabul qilingan. Xo'sh, amalda yorug'likning tezligi nimaga leng? Bu tezlikni o'lchash yo'lidagi birinchi urinishlar G.Galiley lomonidan amalga oshirilgan. Garchi bu tajriba aniq natijalami ko'rsatmagan bo'lsa-da, yorug'likning tezligi chekli ekanligi haqidagi fikrning mustahkamlanishiga olib kelgan. Yorug'lik tezligining hozir qabul qilingan qiymatiga yaqin natijani aniqlash birinchi bo'lib daniyalik astronom K. Ryomerga nasib etgan. Yorug'lik tezligini laboratoriyada aniqlash metodlari Yorug'lik tezligini laboratoriyada aniqlash metodlari Yorug'lik tezligini laboratoriyada aniqlash metodlari haqida galiley metodining takomillashgan shaklidir. Ikki usul qo'l kelib qoladi: signal chiqarish va qaytib kelgan signalni qayd qilish paytlarini avtomatlashtiruvchi fizo usuli va yorug'lik signalining yurish vaqtini aniq o'lchashga asoslangan arago-fuko usuli (aylanuvchi ko'zgu usuli). Bu ikkala usul yaqin kunlarga qadar ko'p marta takomillashtirildi, bularda zamonaviy eksprimentall texnikaning eng so'ngi yutuqlaridan foydalaniladi.Bu takomillashtirishlar tufayli dastlabki o'lchash natijalarini aniqligini ancha oshirishga yoki yorug'lik tarqalishini o'rganiladigan baziz uzunligini ancha ...