Egilish deformatsiyasi haqida umumiy ma'lumot

Egilish deformatsiyasi Reja: 1. Egilish to'g'risida umumiy tushuncha. 2. Tayanchlarning xillari va reaksiya kuchlari. 3. Tayanch reaksiyalarini aniqlash. 4. Eng oddiy xollar uchun MX va QX epyuralarini qurish. Egilishga ishlaydigan sterjenlarga balka deyiladi. Egilish deformatsiyasi balkaning geometrik ukiga tik kuchlar ta'sir kilganda sodir bo'ladi. Agarda qo'yiladigan yuklar balkaning simmetriya tekisligida yotsa, egilish xam shu simmetriya tekisligida sodir bo'lib, bunday egilishga tekis egilish deyiladi. (6-shakl, a). Kesimning simmetriya ukidan utgan tekislikka simmetriya tekisligi deyiladi. Agar ta'sir qilayotgan kuchlar simmetriya tekisligida yotmasa, kiyshik egilish yoki egilish va buralish deformatsiyalari sodir bo'ladi. Kupincha , amalda ishlatiladigan balkalar kundalang kesimining kamida bitta bulsa xam, simmetriya uki bo'lganligi uchun, tekis egilish eng ko'p uchraydigan xoldir.(6-shakl, b,v,g,d). Kuyida biz balkalarning tekis egilish xollarinigina tekshiramiz xolos. Kiyshik egilishdagi balka murakkab qarshilik deformatsiyasi holatida bo'lib, uni alohida keyingi bobda kuramiz. Tekis egilishdagi balkalarning mustahkamligini hisoblash va ularning deformatsiyalarini aniqlash uchun, eng avval , ularga qo'yilgan va ta'sir qilayotgan barcha kuchlarni aniqlash lozim. Tayanchdagi reaksiya kuchlari xam , balkaga ta'sir qilayotgan kuchlar katoriga kiradi. Shuning uchun balkalarning hisobi tayanch reaktsilarini aniklashdan boshlanadi. Tayanchlarning xillari va reaksiya kuchlari. Balka muvozanatda bulsin uchun uning ikki uchi tayanchga tiraladi. Tayanch deb , balkani muvozanat holatida ushlab turish uchun xizmat kiladigan yostikchalarga aytiladi. tayanchlar uch xil bo'ladi: 1. silindrik sharnirni kuzgalmas tayanch. (2-shakl,a) 2. silindrik sharnirni kuzgaluvchi tayanch.(2-shakl,b) 3. Kistirib tiralgan tayanch.(konsol).(2-shakl,v) Balkaning tiralgan uch kirkimi deformatsiya natijasida aylanish imkoniyatiga ega bo'lib, gorizontal va vertikal yo'nalishdagi kuchishlarga ega bulmasa, bunday tayanch xiliga sharnirli kuzgalmas tayanch deyiladi. Unda vertikal «Ua» va gorizontal «Xa» yo'nalishdagi reaksiya kuchlari sodir bo'ladi, yani tayanchning kursatgan qarshiligi bog'lanish (reaksiya) kuchi bilan almashtiriladi. (2-shakl, a) Balkaning xar ikkala uchiga kuzgalmas sharnirli tayanch kuyilsa, reaksiyalarning soni 4 ta bo'lib, tekis sistema uchun statika 3 ta tenglama berganligidan, masala statik aniq emas bo'lib koladi . (3-shakl, a). Bundan tashqari gorizontal reaksiya kuchlarining mavjud bo'lishi balkada qo'shimcha chuzilish yoki siqilish kuchlanishlarini hosil qiladi. qo'shimcha kuchlanish esa o'z navbatida balkani to'g'ri holatini buzadi. Shu qo'shimcha kuchlanishlarni yo'qotish maqsadida, hamda masalani statik aniq qilish uchun, sharnirli kuzgalmas tayanchlarning bittasini kuzgaluvchan qilib olinadi. U vaqtda tayanch to'g'ridan-to'g'ri negizga emas, balki galtakka yoki gildirakka urnatiladi. (3-shakl, b) Natijada balkaning bir uchiga gorizontal yo'nalish buylab, kuchish imkoniyati beriladi va tayanchdagi «Xv» reaksiya kuchi nolga tenglashadi. Bunday ko'rinishdagi balkalarda 3 ta reaksiya kuchini topish kifoya. Demak , sharnirli kuzgaluvchan tayanch fakat bitta vertikal unalishdagi reaksiya kuchini berar ekan.(2-shakl,b) Balkani muvozanatda tutish uchun uni 2 ta tayanchga tiramasdan fakat bitta ...