Fizik qo'shaloq yulduzlar. Qo'shaloq yulduzlarning massalarini hisoblash. Massa radius yorqinlik diagrammasi

Fizik kishalok yulduzlar kishalok yulduzlarning. Massalarini hisoblash. Massa-radius-yorkinlik diagrammasi Reja: 1. Kishalok yulduzlarning umumiy xarakteristikasi. Vizual kishaloklar. 2. Tutiluvchi kishalok yulduzlar. 3. Spektral kishalok yulduzlar. 4. Kishalok yulduzlarning massalarini hisoblash. 5. Massa- radius - yorkinlik diagrammasi va uning tahlili. Koinotning 97 % ini yulduzlar tashkil etgani holatda ular izaro bolangan sistemani tashkil =iladi Bu sistemalar yulduz tidalaridan iborat bilib bu tidalar malum orbitalar biylab harakat =iladi. Bundan tash=ari juda kip yulduz tidalarida kishalo= yulduzlar kuzatiladi Bunday kishalo= yulduzlarning bir nchisi vizual kishalo=, ikkinchisi spektral, uchinchisi tutashuvchi =ishalo= .Ixtiyoriy kishalo= sistemada ixtiyoriy massa markazi atrofidan aylanadi Kishalo= sistemada koordnata boshi asosiy yulduzni markazi bilan ustma- ust tushadi Vizual =ishalo=lar deb teleskoplar yordamda =araganda krinadigan =ishalo=ldarga ayotiladi Masalan, katta ayik yulduz turkumining si =ishalo= hisoblanib, uning aylanish davri Yerning yil hisobida 60 yilga teng. Xuddi shunday tsentavrning si kishalo= bilib, uning aylanish davri esa 80 yilga teng Katta ayi= orbitasining a=10600 a.b. Aylanish davri 200-5-00 yil bilgan vizual =ishalo= uldizlar mavjud Bunday yulduzlarning aylanish orbitasi , aylanishlar davrlarini bir necha marta kiz bilan uning kata yarim i=i a=a1cos i (1) a- markazi ,a1 - atrofida aylanadigan yulduz orbitasi Agar =ishalo=lar ichida aylanish orbitasiga nisbatan i= 90 bilsa, bunday =ishalo= yulduzlarga tutiluvchi =ishalo=lar deyiladi. Tutiluvchi =ishalo=lar izaro tutilganda bir-birini kattalik va ravshanligini =uyidagi grafiklardan kirish mumkin. Spektral kishalo=lar asosan bir necha yuz persek masofada joylashgan bilib, ular energiyasining izgarishi incha sezilmaydi Enerigiyaning izaro ta=simlanishiga kira energiyalarni nisbati Balmerseriyalarining soni bilan ta==oslash yili bilan ani=lanish mumkin hozirgi kungacha bunday solishtirilgan takriban 2-3 ming yulduzgagina amalga oshirilgan. Osmon sferasida bir-biriga ya=in joylashgan ikkita yoki bir =ancha yulduzlarni kirish mumkin. Ularning bazilari aslida biri biridan ancha uzo=da bilib, osmon sferasiga bir biriga ya=in joyiga proyeksiyalanadilar. Ularni optik =ishalo= yulduzlar deyiladi. Agar ikki yulduz fazoda izaro tortishish kuchi ta'sirida massalari markazi atrofida harakatda bilsalar, bunday dinamik sistemaga fizikaviy kishalo= yulduzlar deyiladi. Uchta yoki undan orti= izaro fizikaviy bilgan yulduzlar sistemasiga karrali yulduzlar deyiladi. Kishalo= yulduz komponentlarini (tashkil etuvchilarini) teleskopda ayrim ayrim kirish mumkin bilsa, u vizual kishalo= yulduz biladi. Bazi vizual kishalo= yulduz komponentlarini oddiy kiz bilan xam kirish mumkin. Masalan, Kata Ayik yulduz turkumining va ' yulduzlar orasidagi masofa 12' bilib ularni oddiy kiz bilan alohida alohida kirsa biladi. Kishalo= yulduz komponentlari osmon mexani=asi koninlariga biysunib harakatlanadi. Ikkala komponenta xam umumiy massalar atrofida teng, o'xshash elliptik orbitalar biylab aylanadi. Agar bir yulduzni kizgalmas deb faraz kilinsa, yildosh ektsentisiteti xam ilgarigicha kolaveradi. Kuzatishdan nisbiy harakat orbitasi malum ...