Hozir va kelajakda kishilik jamiyatining energiyaga bo'lgan talabi

Hozir va kelajakda kishilik jamiyatining energiyaga bo'lgan talabi Reja: 1. Yerda quyosh asosiy energiya manbai, quyoshning tuzilishi. 2. Quyosh energiyasidan foydalanish tadqiqotlarini olib borilishi. 3. Atrof muhitning ifloslanishiga organik moddalarni ta'siri. Insoniyat ko'p asrlar davomida energiya manbalaridan fakat ovqat pishirish, isinish uchungina foydalanib kelgan. Og'ir yuklarni ko'tarish, yer haydash kabi ishlarni esa hayvonlar kuchi bilan bajargan. Keyinchalik suv va shamol kuchlari bilan ishlaydigan oddiy mexanizm, yani suv, shamol tegirmonlari va shunga o'xshashlar yaratildi. XYII - XIX asrlarda texnikaning tez va katta qadamlar bilan o'sishi, ko'mir, neft kabi yoqilg'ilardan ko'p miqdorda foydalanishga olib keldi. Shunday qilib, dunyoda energiya istemoli keskin suratda osha boshladi. Taxminiy hisoblarga qaraganda, 1962 yil dunyo bo'yicha istemol qilingan energiya miikdori 32.1012 kvt-soat ga yaqin bo'lgan. Energiyaga bo'lgan talab har yili taxminan 5 foyiz atrofida o'smoqda. Kishi boshiga to'g'ri keladigan energiya taqsimoti hamma mamlakatlarda bir xilda emas. Texnika jihatdan ancha rivojlangan mamlakatlarda energiya istemoli ko'proq bo'lsa, xali rivojlanmagan va rivojlanishdagi mamlakatlarda kam. Mutaxassislarning hisob kitoblariga qaraganda, hozirgi davrda foydalanilayotgan energiyaning 80 foyizdan ko'prog'i yer osti qazilmalaridan olinadigan yoqilg'i hisobiga ishlab chikariladi. Atom energiyasining zapasi ancha ko'p hisoblanadi. Lekin shu xil energiya zapasi ham baribir cheklangandir. Shuni xam aytib o'tish zarurki, atom energiyasidan hamma vaqt va har yerda ham texnik maqsadlar uchun foydalanib bo'lmaydi. Energiya turlari va zapasini bir -biriga taqqoslash maqsadida qo'yidagi yer sharidagi energiya boyligining miqdori milliard kvt -soat hisobida keltirilgan. qaytadan tiklanmaydigan manbalar: Atom ichki energiyasi 547 00 . 1012 kvt-soat Yer ostidan olinadigan yoqilg'i 55 00 . 1012 kvt-soat Yerning ichki issiqlik energiyasi 134 . 1012 kvt-soat Qaytadan tiklanadigan manbalar (xar yili) Quyosh energiyasi 580 00 .1012 kvt-soat Dengiz suvining ko'tarilishi energiyasi 1 700.1012 kvt-soat Suv energiyasi 18.1012 kvt-soat. Yuqoridagi jadvaldan ko'rinadiki, Quyosh energiyasi bitmas-tuganmasdir. Quyosh yerda hayotning paydo bo'lishi uchun boshlangan asos bo'lib kolmasdan, shu bilan birga yer osti yokilg'ilari, shamol, suv energiyalarining manbai ham hisoblanadi. Quyosh o'zi nima? U qanday qilib uzluksiz va ko'p miqdorda nurlanish energiyasini chikarib turadi? - degan savollarga quyidagi javobni aytish mumkin. - Quyosh uzoq yulduzlar o'rtasidagi tumanlik, yani gaz va juda mayda chang zarrachalarining malum sharoitda va uzoq yillar davomida to'planishi natijasida yuzaga kelgan deb qaraladi. Bu to'planish fanda «Bosh to'planish» deb ataladi. «Bosh to'planish» o'z harakati yo'lidagi uchragan gaz va mayda chang zarrachalarini o'ziga tortib, massasini borgan sari orttirib boradi. «Bosh to'planish»ning markaziga tortiluvchi chang zarrachalari katta tezlikda harakat qilib, yo'lida uchragan boshqa zarrachalar bilan to'qnashib katta issiqlik hosil qiladi. Markazdagi massa ortishi bilan bosim ham oshib ...