Ish va issiqlik miqdori. Termodinamikaning I - qonuni

Ish va issiqlik miqdori. Termodinamikaning I-qonuni Reja: Ish va issiqlik miqdori to'g'risidagi tushuncha Termodinamikaning I-qonuni. Gaz hajmining o'zgarishida bajarilgan ish Xulosa Sistemaning ichki energiyasini o'zgarishi - sistemalarni o'zaro energiya almashinuvi va atrof-muhit bilan energiya almashinuvi natijasida amalga oshadi. Energiya almashinuvi asosan ikki jarayonda sodir bo'ladi: 1) Ish bajarish natijasida 2) Issiqlik uzatish natijasida. Bu jarayonlarni porshen harakatlanadigan silindr gaz bilan to'ldirilgan holda qaraylik. (11.1-rasm) 11.1-rasm Porshen ustidagi gaz kengayganda porshen masofaga siljiydi va (11.1) ish bajaradi, bu yerda F gaz kengayganda porshen yuzasiga ta'sir etadigan kuch. Gaz S porshen yuzasiga beradigan bosimini Р desak, u holda (11.2) tenglik o'rinli bo'ladi. (11.2) formulani (11.1)ga qo'yamiz (11.3) bunda ga teng. U holda (11.3) formula (11.4) ko'rinishini oladi. Agar gaz kengayish jarayonida dA ish bajarsa, bo'lib, musbat ish bajariladi. Porshen gazni siqib dA ish bajarsa bo'lib, manfiy ish bajariladi. Boshqacha aytganda bu holda atrof-muhit ta'sirida (ya'ni porshen harakati ta'sirida) ish bajariladi. Agar hajm o'zgarmas izoxorik protsess bo'lganda bajarilgan ish ham bo'ladi. 11.2 - rasmda gaz izoxorik protsessda bo'lganidagi holatini grafik ko'rinishida tasvirlaylik. 11.2- rasm Gaz 12 egri chiziq bo'yicha РV koordinata hajm kengayishida bo'lsin. Gazning hajm dV ga kengayganda ish bajariladi. Bu ish sxemada dV kichkina shtrixlangan zonaga mos keladi. Agar gaz kengayishi V1 dan V2 gacha hajm kengayishiga nisbatan qaraladigan bo'lsa, u holda bajarilgan ish (11.5) tenglama yordamida aniqlanadi. Agar gaz bosim o'zgarmas bo'lgan izobarik prosessda ish bajaradigan bo'lsa unda bajariladigan ish (11.6) formula bilan aniqlanadi. Bu prosessda bajarilgan ish grafik holda 11.3-rasmda ko'rsatilganidek ifodalanadi. 11.3-rasm Bu holda (gaz kengayganda) bajarilgan ish 1 a 2 NM yo'nalishda musbat bo'ladi. gaz 2 в 1MN yo'nalishda siqilib ish bajaridagin bo'lsa, ish manfiy bo'ladi. Gazning bajargan to'la ishi larni ayirma yuzasi S га teng bo'ladi. ga teng bo'ladi. Hamda doiraviy sistemada bajarilgan ish (11.7) nolga teng bo'lmaydi. Ma'lumki, har qanday boshqa jism kabi gazni ham har xil usul bilan qizdirish yoki sovutish mumkin. Yuzani qaraganda bunda ish hech qanday rol uynamaydiganday ko'rinadi. Bu usul shundan iboratki, jism o'zining xususiy temperaturasidan boshqa temperaturaga ega bo'lgan biror jismga tegiziladi. Jismlarning bevosita tegizmasdan ular orasidagi biror boshqa muhit, hatto bo'shliq bo'lganda ham shunday natija olish mumkin. Birinchi holda jismlarning isishi yoki sovushi issiqlik o'tkazuvchanlik yo'li bilan, ikkinchi holda esa nurlanish yo'li bilan amalga oshadi deb gapiriladi. Bizga ma'lumki, bir atomli sistemalar uchun ichki energiya (11.8) Formulaga asosan gaz temperaturasining o'zgarishi hamma vaqt energiyaning o'zgarishi bilan bog'liq ekani kelib chiqadi. Bunday o'zgarish ish bajarish natijasida bo'ladi, chunki ishning o'zi ...