Issiqlik ta'limoti, termodinamika, modda tuzilishi haqidagi ta'limotlarning rivojlanishi

Issiqlik ta'limoti, termodinamika, modda tuzilishi haqidagi ta'limotlarning rivojlanishi Reja: Emiliy Kristianovich Lenst (1804-1865). Fizikaniig ba'zi bir sohalarining rivojlanishi Jozef Lui Gey-Lyussak (1778-1850). Jozayya Villard Gibbs (1839-1903) Jeyms Klark Maksvell (1831-1879). Lyudvig Bolstman (1844-1906). Albert Eynshteyn (1879 - 1955) Ishlab chiqarishning yuksak rivojlanishi XV11-XIX asrlarda asosan klassik mexanikaning rivojlanishiga sabab bo'ldi. Eyler, Dalamber, Logranjlarning matematikadagi ishlari analitik mexaniraning rivojlanishiga asos bo'ldi. Shu bilan bir katorda optika fani rivojlandi. Lekin mexanikadek rivojlanar, hayotiy talablar elektr va magnitizmning ham rivojlanishiga asos bo'ldi. XV11 asrga kelib, mexanika mustaqil fan sifatida rivojlana boshladi va shakl topdi. Nyutonning Butun olam tortishi kuchini o'rganilgandan so'ng, Nyutonning davomchilari bu tortishish kuchlari hatto yer sirtidagi jismlar orasida ham mavjudligini aniqlashdi. Butun olam tortishish kuchini bilgandan so'ng, uning o'z o'qi atrofida, aylanishi Gallileyning nisbiylik nazariyasi inersial sanoq sistemasi bo'yicha tushuntirib berish qiyin bo'ldi, chunki, Galliley nisbiyligida harakatdagi jism tekis tug'ri chiziqlik haqida edi. Buni franstuz olimi 1855 yili Fuko mayatnik orqali tushuntiradi. Bu Parijda zalda o'tkazilgan tajriba yerning noinersial harakati bo'lib yerning o'z o'qi atrofida aylanishining isboti edi. mexanikada massa tushunchasi ham XIX asrning o'rtalarigacha turlicha tahmin qilindi. Nyutonning fikricha modda miqdori va massa-bular sinonimlardir. Ko'pgina olimlar modda miqdorini, massani tushuntirishda mazmunsiz deb qarashdi va massani ilmiy talqin qilolmaydi deb tushunishdi. Lekin Nyutonni, massa modda miqdori ekanligi, u moddaning hajmi va zichligi orqali ideallanishi klassik mexanika uchun asoslidir. Kuch tushunchasi shakllanishi ham juda qadimiy bo'lib, uni tushuntirishda har xil tushunchalar mavjud edi. Ayrimlari bir jism ikkinchi jism harakati natijasida ta'sir qiladi, ya'ni birinchi jismga ikkinchi jism kuch bilan ta'sir qiladi deb tushuntiradi. Boshqa hillari kuch jismniig o'zida mavjud bo'ladi va boshqa jismga ta'sir ko'rsatadi deb tushuntiradi.Yana birida ta'sir kuchlari predmetlarga tashqi ta'sir va ichki ta'sirda bo'ladi deb tushuntirgan. Shuningdek kuch tushunchasini shakllantirishda Aristotelning ham o'rni katta edi. Nyuton kuchlarni to'rtga bo'lib, o'zaro ta'sir kuchi, bosim kuchi, markazga intilma kuchlarga bo'linadi va kuchga quydagicha ta'rif beradi «Jismga ta'sir etib, uni tug'ri chiziqli tekis harakatga keltiruvchi, kattalik-kuchdir» bu mexanik kuchning ta'rifi edi. Keyinchalik Nyuton davomchilari turli xil fizikaviy hodisalarni o'rgana boshlashdi, bular magnit, elektr va ximiyaviy kuchlar edi. Masalan: O'zaro tortishish kuchlari hamma jismga hech narsa bo'lmasada magnit kuchlari faqat magnit va temirga hos narsaligini aniqlashdi. Bulardan tashqari elektr kuchlarini hossalari ham o'rganila boshlandi, suyuqliklarning tortishish kuchlari ham o'ziga hos hussusiyatga ega, edi. Masalan: Issiqlik hodisalarini o'rganishda issiq jismlarning molekulalari bir-birini itarish hussusiyatiga ega ega bo'lsa, issiq jism va sovuq jism orasida O'zaro tortishish kuchlari mavjudligi aniqlandi. Issiqlik hodisalarni o'rganish qadimdan malum ...