Klassik fizikani shakllanishi va rivojlanishi. XVII - asrdagi ilmiy inqilob

Klassik fizikani shakllanishi va rivojlanishi. XVII - asrdagi ilmiy inqilob Reja: G.Galiley ishlari va uni eksperimental metodni rivojlantirishdagi ahamiyati. Keplerning optika va osmon mexanikasi bo'yicha ishlarining yaratilish tarixi. XVII -asrdagi fizika sohasidagi izlanishlar muammosi (B.Paskal, Gyuygens, R.Guk, R.Boyl) ishlari. Tabiiy fanlarning rivojlanishida Leonardo da Vinchining ishlari. Klassik fizikaning shakllanishi va rivojlanish tarixi. XUII -asrdagi ilmiy inkilob. N.Kopernikning Osmon sferasini aylanishi haqida gi asarining tabiatshunoslikning rivojlanishdagi ahamiyati. Falsafa va tabiatshunoslik bo'yicha J.Bruno va Dekart ishlari. Yevropaning uyg'onish davri X asrga t¢g'ri kelib Yevropasharqning ixtisodiy va madaniy aloqalari orqali rivojlandi. Masalan ¢sha davrda arablar Ispaniya, Italiya, Fransiya va Angliyada birgalikda universitetlar tashkil qilishdi. Darslar lotin yozuvida olib borilar edi. XUII asrgacha lotin yozuvi xalqaro aloqa tili b¢lib keldi. Bu tilda Kopernik, Nyuton va Lomonosovlar yozishgan. Leonardo da Vinchi 1452 yil 14 aprelda Vinchi shaxri yaqinidagi Ankiano qishlog'ida notarius oilasida nikohsiz tug'ildi. 1472 - 90 yillari Florensiyada yashab 1506 yili Milanga qaytadi. U rassomlik ustaxonasida rasm chizishdan tashqari matematika, optika, mexanika va texnik fanlarni xam qunt bilan ¢rgandi. Uning fizikaviy dunyoqarashi har qanday harakat qilayotgan jismga tashqi majburiy kuch ta'sir etmasa, tabiatdagi ¢zining t¢g'ri chiziqli harakat holatini saqlaydi deydi. Leonardo da Vinchi tashqi kuch deb og'irlik, turli kuchlar, harakat va ta'sir kuchini tushunadi. harakatni vujudga keltiruvchi narsa - kuchdir . Kuch bu jismni harakatga keltiruvchi narsadir deydi. Og'irlik kuchining xususiyati va mohiyatini tushuntirib beradi. T¢lqin interferensiyasini tushuntirgan va bu hodisa 200 yildan s¢ng Gyuygens tomonidan aytilgan. Uning mexanika va injenerlik sohasidagi ishlari xam muhim rol ¢ynaydi. Burjuaziyaning rivojlanishi XUI asr va XUII asrlarda sanoatda fanning rivojlanishini talab qila boshladi. Bu davrda ishlab chiqarishni rivojlantirish uchun fanlarning maxsuli tabiiy va eksperimental fanlarni rivojlantirishga ehtiyojni ko'paytirdi. Shu sababli XUI asrdagi ilmiy revolyutsiya dunyoqarashni hamma formalarini keng mikyosda qamrab olaboshladi. 1492 yil Kolumbning yangi yerni ochishi 1519-1522 yillardagi Ferdinand Magellanning sayohati Yerning sharsimon ekanligini tajribada isbotladi. Ilmiy revolyutsiya astronomiya fanida boshlandi. Bunga asos qilib N.Kopernikning buyuk inshosi edi. Bu inshoda olamning tuzilishi va unda Yerning ¢rni xam tushuntirib berildi. Buyuk polyak olimi N.Kopernik 1473 yilda 19 fevralda Polshaning Torung shaxrida savdogar oilasida tug'ilgan. U Krakov universitetida, keyinchalik Italiyada huquq, filosofiya, astronomiya, va meditsina fanlarini ¢rgandi. U ko'pincha astronomiya bilan shug'ullanib, koinot tuzilishini o'rganib birinchi geliomarkaz sistemasini vujudga keltirdi. Uning birinchi ilmiy ishlari Kichik izoxlar deb atalgan bo'lib bu asar dunyo tuzilishining geliomarkaz sistemasiga bag'ishlangan edi, lekin bu asar chop etilmadi. Sababi o'sha davrdagi ko'pchilik diniy qarashlarga qarshi bo'lgani uchun qatiyan qoralangan edi. Uning Osmon jismlarning ...