Klavdiy Ptolemey

Klavdiy Ptolemey Qo'zg'almas yer atrofida aylanayotgan sayyoralarning koinotdagi o'rnini aniqlashda qo'llaniladigan matematik nazariyani asoschisidir.Quyosh va oyning harakatlari ham shu nazariya orqali tushuntirilgan.Ptolemeyning koinot sistemasi uning eng mashur ALMAGEST traktatida o'z aksini topgan.Bu traktat o'z ichiga yana to'g'ri chiziqli va sferik trigonemetriyalarni,shu bilan birga ba'zi matematik tenglamalar ni yechish usullari ham kirgan.Optika sohasida esa nurning manba va tarqalishi ,refraksiyasi bo'yicha ish olib borgan. Klavdiy Ptolemey (mil.90-160 ) yunon faylasufi Aleksandriyada yashagan. Klavdiy Ptolemey (taxminan 170 yilda vafot etgan) olim Rim imperiyasi gullagan davrda asosan Iskandariya shaxrida ijod qilgan. Geosentrik nazariya .Ptolemey Quyosh, oy va o'sha vaqtlarda insoniyatga ma'lum bo'lgan besh sayyora harakatini tasvirlab berdi. Ammo, Ptolemey tasvirlashiga ko'ra Fazo markazida Yer turadi. Bu geosentrik nazariyadir. Abu Rayxon al-Beruniy Qonuni Ma'sudiy asarini yozishda Ptolemey asarlariga asoslangan.Ptolemey geosentrik nazariyani qo'llashga juda katta kuch sarf qildi bu nazariya, hatto olim vafotidan keyin ham 1375 yil keyin ham (N.Kopernik asari e'lop k;ilingunga qadar) ilm-fan olamida hukmronlik qildi. .Ko'p asrlargacha kishilar Ptolemeyni haq deb bilishgan. Ptolemey ta'limoti cherkov ta'limotiga ham mos kelardi. Mabodo, kimda-kim Ptolemey nohaq desa, cherkovdan quvilardi. Ko'plar gulxanda yoqilgan Yulduzlar sistemasinomli jadval Ptolemey asosan matematika bilan shug'ullangan, geografiya bilan qiziqqan, ko'pgina vaqtini astronomik kuzatishlarga ajratgan. Uning matematika va astronomiyaga oid Analemma, O'lchamlar haqida, Matematika tuzumi kabi asarlari hozirgi kungacha o'z qadrini yo'qotgani yo'q. Matematika sohasida Ptolemey davrida saroy kutubxonasi Ptolemey geografiyasi Ptolemeyning Geografiyadan qo'llanma asarida ko'pgina geografik ma'lumotlar beriladi. Ayniqsa, o'rta Osiyoga xos Buxoro, Samarqand, Kulob, Binkent, Shosh, Zomin, Farob Farg'ona kabi shahar va viloyatlarning o'sha vaqtdagi geografik koordinatalari to'g'risidagi ma'lumotlar biz uchun qimmatlidir.Ptolemey asarlari Sharqda matematika, astronomiya va geografiyaning rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatdi. Ptolemey tuzgan xarita orqali Xristofor Kolumb Hindistonga safar uyushturadi va Amerika qit'asini kashf qiladi. Ptolemeyning geografik xaritasi Rivoyatlarga ko'ra Ptolemeyni har doim Astronomiya (koinot malikasi ) ta'qib qilgan emish. Shu sababdan Ptolemey koinotni o'z bilimlari bilan zabt etgan emish. E'tiboringiz uchun rahmat! ...