Kogorent yorug'lik to'lqinlarini hosil qilish usullari. Yorug'lik interferensiyasi

Kogorent yorug'lik to'lqinlarini hosil qilish usullari. yorug'lik interferensiyasi RYeJA. Kogorent to'lqinlar haqida ma'lumot Kogorent to'lqinlarni hosil qilish usullari (ko'zgu, biprizma, Yung usuli ). Yung usuli bo'yicha kogorentlik shartlarini keltirib chiqarish. Interferensiya hodisasi. Mexanika bo'limidan bizga malumki, garmonik tebranma harakat tenglama bilan ifodalanar edi. Agar bizga ikkita to'lqin berilgan bulsa,bu to'lqinlarning kushilishi natijasida hisoblangan to'lqin amplitudasi bo'ladi. Agar bu ikki to'lqinning chastotalari(ω) uzgarmas bulsa ayirma uzgaras bo'ladi.Chastotalari bir xil va fazalar farqi uzgarmas bo'lgan bunday to'lqinlar kogorent to'lqinlar deyiladi. yorug'lik xam to'lqin xususiyatiga ega bo'lganligi uchun bunday to'lqinlar kushilishida uzgarmas amplitudali turgun to'lqin hosil bo'ladi yani Kogorent yorug to'lqinlari kushilganda bir-birini kuchaytiradi yoki susaytiradi. Bu hodisa yorug'lik interferensiyasi deyiladi. har xil yorug manbalaridan har xil chastotali to'lqinlar chikaradi. Kogorent yorug to'lqin hosil kilgan murakkab masalalardan hisoblanadi. Kogorent nurlar hosil qilishning bir necha usullari bor: ko'zgu va ekran - (fransuz) Frenel oynasi usuli Tirkish va ekran - Yung (ingliz) usuli Biprizma va ekran - (Frenel biprizmasi) usuli. Teng kiyalikdagi va yo'pka pardalar usuli. Frenel oynalari (17-rasm). K1 va K2 ko'zgular juda kichik φ burchakka burilsa , ekranning AV kismida S dan kelayotgan nurlar bir-birini interferensiyalaydi yani korongu va yorug polosalar hosil bo'ladi (nurlarning yo'li rasmdan kurinib turibdi ). ko'zgular taxminan 1800 burchak ostida joylashtiriladi. 2. Yung usuli (18-rasm). S - manba yo'liga A tirkish kuysak A nuqtaviy manba bo'lib koladi. A1 va A2 teshik utgan yorug'lik nurlari kogorent bo'lib, M nuqtada bir-birini interferensiyalaydi. E ekranda ketma-ket keladigan korongi va yorug polosalar hosil bo'ladi. 3. Biprizma usuli (19-rasm). S manbadan chikayotgan nurlar biprizmadan sinib utadi va ekranning A V kismida ustma - ust tushib interferensiya manzara hosil qiladi. Nurlar S1 va S2 mavxum manbalardan kelayotganday bo'ladi. S manbadan chikayotgan nurlar biprizmadan sinib utadi va ekraning AV kismida ustma - ust tushib interferension manzara hosil qiladi. Yung usulidan foydalanib interferensiya hosil qilish shartlarini kuzataylik (20-rasm). S1 va S2 manbadan chikayotgan kogorent yorug'lik to'lqinlari E-ekranda uchrashish natijasida xira va yorug polosalardan iborat interferension manzara hosil qiladi. Nurlar M nuqtada uchrashsin bu nurlar bir-birini interferensiyalaydi. Shakldan bu to'lqinlar M nuqtaga yullar farqi bilan etib keladi. Bu yerda δ ni yorug'lik to'lqinlarining optik yullar farqi deyiladi. M nuqtada kushiluvchi natijaviy to'lqin dagi ekanligi mexanikadan malum va isbot qilingan. Bunda to'lqin soni deyiladi. Demak, kushiluvchi to'lqinlarning fazalar farqi R=1,2,3……. butun sonlar tartibida bulsa, optik yullar farqi yani butun son to'lqin uzunligiga teng bulsa, M nuqtada bir-birini kuchaytiradi, agar yani tok son yarim to'lqin uzunligiga teng bulsa M nuqtada ...