Linzalar

Linzalar Ikki tomoni sferik sirt bilan chegaralangan shaffof jism linza deb ataladi. O'rtasichetiga nisbatan qalinroq bo'lgan linzalar yig'uvchi linzalar deyiladi. O'rtasi chetiga nisbatan yupqaroq bo'lgan linzalar sochuvchi linzalar deyiladi. Rasm 1.a, b, f-yig'uvchi linza, d, e, g- sochuvchilinza Linzaning optik markazi va fokuslaridan o'tuvchi to'g'ri chiziqqa bosh optic o'q deyiiadi. Linzaning bosh optik o'qiga parallel bo'lmagan va optik markazidano'tuvchi to'g'ri chiziqqa yordamchi optik o'q deyiladi. Agar linzaga uning bosh optik o'qiga parallel nurlar yuborilsa, ularlinzadan o'tayotib sinadi vao'z yo'nalishini o'zgartiradi. Linza yig'uvchi bo'lsa, nurlar bir-biriga yaqinlashib bir nuqtada kesishadi. Nurlar iesishgan nuqta linzaning bosh fokusi deb ataladi. Yordanchi optik o'qqa parallel bo'lgan nurning kesishish nuqtasigalinzaning yordamchi fokusi deyiladi. Linzaning optik markazlaridan bosh fokusgacha bo'lgan masofa linzaningfokus masofasi deyiladi va F harfi bilan belgilanadi. Agar parallel nurlar bosh optik o'qqa biror burchak ostida tushsa, bu nurlar ham liizadan o'tgach kesishadi. Kesishish nuqtasi bosh fokusdan o'tuvchi bosh oj)tik o'qqa perpendikulyar bo'lgan tekislikda yotadi. Bu tekislik fokal tekislik deyiladi. Rasm 2 a- yig'uvchi linza; b- sochuvchi linza; c- yig'uvchi linza fokusi; d-sochuvthi linza fokusi; e-MN-yig'uvchi linzaning fokal tekisligi, F-fokus masofasi Sochuvchi linzaning bosh fokus masofasi manfiy hisoblanadi. Linzaning optik kuchi Linzaning fokus masofasi qancha kichik bo'lsa, uning nur sindirish qobiliyati shuncha katta bo'ladi, ya'ni singan nur shuncha katta burchakka og'adi Aksincha, fokus masofasi katta bo'lganda og'ish burchagi kichik bo'ladi. Linzaning bunday xususiyatini xarakterlash uchun, odatda, fokus masofasi o'rniga unga teskari bo'lgan fizik kattalik kiritilgan bo'lib, u linzaning optik kuchi deyiladi vaD harfi bilan belgilanadi. Optik iaichining birligi dioptriya.1Dptr=1m Agar linza havoda yoki bo'shliqda turgan bo'lsa, uning optik kuchi: + yig'uvchi linza Do; - sochuvchi linza D ...