Moddalarning magnit xossalari. Elektromagnit induksiya qonuni. O'zinduksiya va o'zaro induksiya hodisasi

Moddalarning magnit xossalari Elektromagnit induksiyaqonuni. Uzinduksiya va o'zaro induksiya hodisasi Reja: 1. Moddaning magnitlanishi. 2. Magnit maydon kuchlanganlik vektori va uning tsirkulyatsiyasi. 3. Magnit kabul kiluvchanlik va magnit singdiruvchanlik. 4. Diamagnetizm va paramagnetizm. 5. Ferromagnetiklar va iularning xossalari. 6. Faradey tajribalari.Induksiya elektr yurituvchi kuch. 7. Elektromagnit induksiya qonuni.Lents qoidasi. 8. Uzinduksiya hodisasi.Induktivlik. 9. o'zaro indkutsiya hodisasi. 10. Transformator. 11. Elektromagnit maydon uchun Maksvell tenglamalarining integral va differensial ko'rinishlari. Magnetikalar. Moddaning magnit maydoni. Amper gepotizasi Tabiatdagi barcha moddalar beistisno u eki bu darajada magnit xosslariga egadir. Shuning uchun xam, magnit maydoniga joylashtirilganda holatini uzgartirmaydigan moddalar mavjud emasdir. Aksincha, magnit maydoniga joylashtirilgan moddalarning o'zi shunday maydon manbai bo'lib koladi. Shu manoda barcha moddalarni magnetiklar deb atash kabul qilingan. hozirgi vaqtda ixtieriy moddani tashkil kilgan elementar zarrachalar: eektronlar, protonlar, neytronlar, atom va mo-lekulalarning magnit xossaga ega ekanligi aniqlangan. Bunda yadro zarrachalari: proton, neytronlarning magnit xossalari elektronnikidan 100 marta kichik bo'lganligi uchun, xar qanday moddaning magnit xossasi atomdagi elektronlarning magnit xossalari bilan xarakterlanadi. Elektronning kator xossalardan biri elektronning atrofida elektromagnit maydonning mavjudligidir. Bu maydonning elektr maydon tashkil etuvchi elektr zaryadi bilan, magnit maydon tashkil etuvchisi esa alohida kattalik -spin bilan xa-rakterlanadi. Ikkinchi tomondan,elektronning yadro atrofidagi orbital xaraqlanishidan hosil buladigan magnit maydonni xarakterlash uchun elektronning orbital magnit momenti tushunchasi kiritiladi. Elektronning orbital magnit momenti Pm.orb orbital tok Iorb=en ni, orbitaning yuzasi S=pr2 ga kupaytmasiga tengdir. Pm.orb= Iorb S= enpr2 Bunda, n -aylanish chastotasi, e- elektron zaryadi, r-orbitaning radiusi. Orbital magnit momenti Pm.orb ning yo'nalishi porma qoidasi bilan aniklanadi. Solinoidni olib karaylik. Solinod ichiga biror modda kiritamiz unda maydon uzgaradi. Yani, B 0=m0H, bulsa modda solinoid ichiga kiritilgandan sung maydon o'zgarishi kuyidagicha bo'ladi B=B1+B0 = B1+m0H bu yerda H=k14pIlN solenoid ukidagi magnit maydon kuchlanganligi. Magnit maydonini uzgartiradigan xar qanday muhit magnitklar deyiladi. Bu hodisani o'zgarishini Amper shunday tushuntiradi. Moddalar molekulalardan tuzilgan, shuning uchun moddalarda molekulyar toklar hosil bulsa kerak deydi. Magnitlanish vektori Magnetiklarning magnitlanganlik darajasini xarakterlash uchun magnitlanish vektori (I) tushunchasi kiritiladi. Magnetiklarning magnitlanish viktori, deb uning xajm birligiga mos kelgan atomlarning natijalovchi magnit momen-tiga miqdor jihatdan teng bo'lgan fizik kattalikka aytiladi. I=ve=niP1mi bunda, - N magnitikning n xajmidagi atomlar soni. Solenoid ukidagi magnit maydon kuchlanganligi H=k14pIlN edi, maydonni esa B 0=m0H o'rniga kuysak B0=k14pm0IlN ; B1= k14pm0 lI Magnitlanish vektori ifodasiga ko'ra R=v1e=niP1mi=vIS m=m0SI P~cHm0 ga moddaning magnit kiritivchanligi deb ataladi. yuqoridagi ifodalardan foydalangan holda B1= k14pm0 lI= k14pm0cH munosabatni hosil kilamiz. B=B0+B1= Hm0+ k14pm0cH= m0H(1+ 14pc)=mm0H m ning kabul kiladigan qiymatiga mos holda magnitiklar ...