Molekulyar kinetik

Molekulyar kinetik Reja: 1. Molekulyar-kinetik nazariya 2. Gazlar molekulyar-kinetik nazariyasining asosiy tenglamasi. 3. Ideal gaz qonunlari. Izoprotsesslar. Ideal gaz holat tenglamasi. Molekulyar-kinetik nazariyaning asoslari. Diffuziya hodisasi. Molekulalarnng o'lchamlari. Moddalar uzluksiz harakatda bo'lgan atom va molekulalardan tuzilgan degan fikrga asoslangan modda tuzilixi haqidagi nazariyaga molekulyar-kinetik nazariya deyiladi (MKN). MKN uchta qoidaga asoslanadi: 1)Modda zarralardan tuzilgan; 2)Bu zarralar tartibsiz harakat qiladi; 3)Zarralar o'zaro ta'sirlaxadi. MKN asoslarini xUx asrda M.V.Lomonosov aniq bayon qilib berdi va tajribada tasdiqladi. Molekulyar-kinetik nazariya (MKN) to'g'riligini Broun harakati, diffuziya va boxqa hodisalar to'la tasdiqlaydi. Broun harakati deb, suyuqlik yoki gazlarda muaallaq holatdagi qattiq va erimaydigan zarrachalarning uzluksiz xaotik harakatiga aytiladi. Diffuziya deb, bir-biri bilan chegaradox ikki modda molekulalarining xaotik harakati natijada o'zaro aralaxib ketix hodisasiga aytiladi. Gazlarda diffuziya hodisasini tajribada birinchi bo'lib avstralik fizik Loxmidt kuzatgan. Diffuziya hodisasi tabiatda va texnikada katta rol o'ynaydi. Texnikada diffuziya har xil moddalarni masalan, lavlagidan qandni, ximiya sanoatida xilma-xil moddalarni, tabiiy uran rudasidan yadro yoqilg'isi 92U235 iztopini ajratib olixda va xu kabilardan foydalaniladi. M K N uchta qonunga asoslanadi; Bu Broun harakati qonunlaridir, yani: 1)Broun harakati taxqi sabablarga bog'liq bo'lmasdan, to'xtovsiz sodir bo'lib turadi; 2)Broun harakatining intensivligi zarralarning o'lchamiga va xakliga bog'liq bo'lib, zarra materialiga bog'liq emas Broun harakati zarralarining o'lchami 1 nm (10-3 m) gacha bo'lganda kuzatiladi; 3) Suyuqlik temperaturasi ko'tarilixi bilan Broun harakatining intensivligi ortadi. Molekulalar (atomlar) massasi va modda miqdori quyidagi tartibda aniqlanixi mumkin: Atom va molekulalarning nisbiy massasi: - berilgan molekula(yoki atom) massasi, uglerod molekulasi (yoki atomi) massasining qismi. Bundan: bunda hisoblanayotgan molekulaning massasi. Masalan: Kaliy (19K33) ning atom massasi ga teng; Geliy (2He4) atomining massasi 4 ga teng. Modda miqdori () deb, jismdagi atomlar soni N ning 0,012 kg massali ugleroddamavjud bo'lgan atomlar soni Na ga bo'lgan nisbatiga aytiladi: (1 mol)=0.012 kg ugleroddagi atomlar soniga teng bo'lgan molekulalar soni. Molyar massa () bilan belgilanadi va ()dan hisoblanadi. Molyar massa deb, 1 mol modda miqdoriga mos kelgan massaga miqdor jihatdan teng bo'lgan fizik kattalikka aytiladi; yani: uchun bo'ladi. Mol ta'rifiga binoan, har qanday moddaning bir mol miqdoridagi molekula yoki atomlar soni bir xil bo'ladi. Bu songa Avogadro soni deb ataladi, yani: ni etiborga olsak, Moddadagi molekulalar soni: Avogadro qonuni quyidagicha ta'riflanadi: Bir xil temperatura va bir xil bosimda istalgan gazlarning teng hajmlardagi molekulalar soni bir xil bo'ladi. Normal xaroitda, yani t=00C, P=1 atomda 1 kmol gazning hajmi, yani molyar hajm: bo'ladi. xuningdek, molekulalar kontsentratsiyasi: bo'ladi. Bunga Loxmidt soni deyiladi. (-qatlam yuzi, d- qatlam qalinligi) yordamida molekulalarning o'lchamlarini aniqlax ...