Neftni va gazlarni paydo bo'lishi

Neftni va gazlarni paydo bo'lishi. (kelib chiqishi) Reja: Neftni paydo bo'lishining anorganik gipotezisi. Neftning dastlabki organik moddasi. Organik moddalarning bir turdan boshqasiga aylanishi. Neftning dastlabki migratsiyasi. (kuchishi). Neft va gaz uglevodorodlarning hosil bo'lishi. Alkanlar (normal va tarmoqlangan alkanlar). sikloalkanlar va aromatik uglevodorodlar. hozirgi vaqtda zamonaviy tabiiy bilimlar ichida muammo bo'lib turuvchi, neftning qanday paydo bo'lganligi tugrsisdagi savollar bir tomondan juda murakkab, ikkinchi tomondan esa juda kizik savol bo'lib kelmokda. Neft sohasida juda kuplab ilmiy-amaliy ishlarni amalga oshirib, fanning rivojiga o'z hissasini qo'shgan ulug rus olimi Gubkin tabiri bilan aytganda «neftning paydo bo'lishi (kelib - chiqish) to'g'risidagi tabiatda eng ishonchli topkirlik biz uchun nafaqat ilmiy nazariy ahamiyatga ega, balki birinchi darajali amaliy ahamiyatga xam egadir», degan iborani takidlagan edi. Birinchi bo'lib, neftning paydo bo'lishi to'g'risidagi gipoteza 18 - asrning ikkinchi yarimda ulug rus olimi Lomonosov tomonidan ilgari surilgan edi . Lomonosov g'oyasiga asosan neftning paydo bo'lishi asosan kumilib ketgan torf katlamlaridan tashkil topgan degan fikrni ilgari surgan. Jumladan, neft genezisi to'g'risidagi tasavvurlarning rivojlanish yo'lida bir kancha ishlar majmuasi mavjuddir. Bu ikki yo'nalishdan iborat bo'lib, birinchisi organik, ikkinchisi esa anorganikdir. Bu boradagi muloxozalar, tortishuvlar, (diskussiyalar) hozirgi kungacha davom etib kelmokda. Lekin shunga qaramasdan neft sohasida ilmiy - tekshiruv ishlarini olib boraetgan kupgina olimlar fikriga ko'ra, neftning paydo bo'lishi biogen xususiyatga ega degan fikrlarni xam bildirmokdalar. Neft paydo bo'lishining birinchi anorganik gepotezasi, yani «karbidli gipoteza» 1877 yilda D.I. Mendeleev tomonidan 1892 yilda «kosmik gepoteza», Sokolov tomonidan va 1902 yilda «vulkanli gipoteza», Kost tomonidan taklif etilgan bulsada usha davrning kupchilik olimlari tomonidan bu gipotezalar takib etila boshlandi. 1930 - 40 yillarga kelib mutlako gipotezalar unitildi. Lekin 40 yillardan keyin bu gipotezalar yana qayta yangilangan; qayta ishlangan ko'rinishda kuchli sovet olimlari tomondan yaratila boshlandi. Ular uchun umumiy gipoteza uglevodorodlarning karbidlar, metallar, suv va kislotalar bilan o'zaro ta'siri natijasida sintezlanishi hisobiga paydo bo'lgan degan g'oya, hamda Fisher - Tropsha sxemasiga asosan vodorod va uglerod oksidlaridan hosil bo'lgan degan fikrlar xam mavjuddir. Neft saklovchi hududning hosil bo'lishi, yer karidagi yoriklarda uglevodorodlarning kuchishi (migratsiyasi), orqali yuzaga kelgan degan tasavvurlar ilgari surilgan. Sxematik tarzda yerda hayot paydo bo'lishini Kravtsov kuyidagicha talqin etadi. Dastlab gazsimon uglevodorodlarning anorganik sintezi orqali suyuk uglevodorodlarning hosil bo'lishi, keyinchalik esa ulevodorodlar va hayotning paydo bo'lishi, yani uning tasavvuricha birinchi bo'lib neft, sungra esa hayot paydo bo'lgan degan g'oyani ilgari surgan. Nixoyat shunga qaramasdan yakkayu - yagona tulik ilmiy asoslab berilgan neftning abiogen paydo bo'lishi nazariyasi yaratilmagan. Neftning «Chukma migratsion» kelib chiqishi nazariyasi. Kupgina tekshiruvchilar neftning ...