Parallel nurlarning difraksiyasi. Difraksion panjara

Parallel nurlarning difraksiyasi. Difraksion panjara. Reja. Tor tirkishdan buladign Fraungoffer difraksiyasi. Tor tirkishdn utib ekrnda hosil buladigan difraksion manzara. Optik yullar farqi max va min shartini hisoblash. Difraksion panjarada max va min shartini hisoblash. Panjara doimiysi va ajrata olish qobiliyati. Parallel nurlardan hosil buladigan difraksiyani 1821-1822 yillari Fraungofer tajriba kildi. Parallel nurlarning tor tirkishdan hosil buladigan difraksiyasini kuzataylik. Tirkish kengligi VS = a bulsin. Yassi yorug'lik to'lqinlari tusikka kelganda tirkishning V va S nuqtalari ikkilamchi elementar to'lqin manbai bo'lib koladi. yorug'likning to'g'ri chiziqli tarqalish xususiyatini saklaganda edi L linzaning fokal tekisligi (A0) da manbaning tasviri hosil bular edi. Difraksiya tufayli E da bir kator max va min lar hosil bo'ladi. (31-rasm)A nuqtada L ga φ burchak ostida tushuvchi xamma nurlar tuplanadi. Tirkish chetlari V va S dan kelayotgan nurlarning optik yullar farqi DS = δ ga teng bo'ladi, u holda δ = DC = a sinφ (1) Endi VS tirkish kengligini VS tekisligi bo'yicha Frenel zonalariga bulaylik. VS eniga to'g'ri keluvchi zonalar kengligi λ2 bulsin, u holda xar bir kushni zona uchun δ= λ2sinφ (2) bo'ladi. U holda xar bir kushni zona A nuqtaga qarama-qarshi fazada keladi va bir birini susaytiradi (32-rasm). Agar tirkishga juft sondagi zona sigsa to'lqinlar bir birini susaytiradi va min bo'ladi, yani Agar tok sondagi to'lqin siksa , bitta zonaning ta'siri koladi. A nuqtada yorug dog max bo'ladi , yani m - difraksion maksimum tartib nomerini bildiradi. Agar parallel nurlar yo'liga bir biridan tinikmas tusiklar bilan ajratilgan bir necha tor tirkishlar to'plami kuyilsa, ekranning bir necha nuqtalarida max va min lar hosil bo'ladi. Bunday tirkishlar to'plami difraksion panjara deyiladi (33-rasm). Agar tushayotgan yorug'lik ok bulsa max nuqtalarda 7 xil rangni ekranda qayta qayta taksimlanshini ko'rish mumkin. Agar panjara monoxromatik yorug'lik bilan yoritilsa ekranda tushayotgan yorug'lik to'lqin uzunligig mos yorug'lik max va min manzaralari markaziy nuqtadan ung va chap tomonda (34-rasm) da kursatilgandek ekranda taksimlangan bo'ladi. a- tirkish kengligi, v- tusik kengligi bulsa d = a + b pan - jara doimiysi deyiladi. U holda (4) max uchun (5) min uchun hozirgi vaqtda juda aniklik bilan 1 mm ga 600 ta va 1 mm ga 1200 ta tirkish hosil qilish bilan difraksion panjara hosil kilinmokda. Tirkishlar soni N, panjara doimiysi d va panjara uzunligi l bilan kuyidagicha boglangan l = dN, d = 1 N mm yozish mumkin Difraksion panjaralardan hosil bo'lgan difraksion spektrni markaziy (m=0) maksimumi eng intinsiv bo'ladi. m=1, m=2 …lar esa intensivligi kamayib boradi.(34-rasm) ...