Prizmada nurlarning sinishi. Dispersiya

Prizmada nurlarning sinishi. Dispersiya Reja: Prizmada nurlarning yo'lini ko'rsatish. Prizma formulasini keltirib chiqarish. Dispersiya hodisasi (n - ning va ga bog'liqligi). Normal va anomal dispersiya. Prizmalarning vazifasi. yorug'lik shisha prizmadan utayotganda uning AV va AS yoklarida ikki marta sinadi (46-rasm). - nurni ogish burchagi α-prizmaning sindirish burchagi . AV va AS tomonlar uchun sinish qonuni kuyidagicha yoziladi: AV uchun , VS uchun Bulardan sin i1=n sin i11 , sin i21= n sin i2 i- burchaklar juda kichik bo'lgani uchun sin i ≈ i bo'lishga asoslanib, (1) deb yozamiz. ∆ KDYe dan, δ=KDYe+KYeD=(i1- i11)+(i21- i2) bunga (1) ni kuysak, δ=(n i11- i1)+(ni2- i2)=(n-1)(i11- i2)=(n-1), (=i11- i2) Demak, δ=(n-1) (2) Bu prizma formulasidir. Bunday prizma pona deb nom olgan. Prizmalar spektral asboblarda murakkab spektral tarkibidagi yorug'likni oddiy monoxromatik dastalarga ajratish uchun keng kullaniladi.Bunday prizma spektral asbobda shunday urnatiladiki, tekshirilayotgan spektrning o'rta kismi eng kichik ogish burchagi ostida, spektrning boshqa qismlari esa unga yaqin burchak ostida utishi kerak . yorug'likning prizmada spektrga ajralishi n sindirish ko'rsatkichining yorug'lik to'lqin uzunligiga bog'liqligidan kelib chikadi . Shu tufayli n ga bog'liq bo'lgan burchak to'lqin uzunligining funksiyasi hisoblanadi, yani prizmada yorug'lik dispersiyasi kuzatiladi . U' miqdor esa dd hosila bilan ulchanadi. Bu yerda dd hosila prizmaning burchak dispersiyasini ifodalaydi, dn d hosila prizma moddasining dispersiyasi deb xam ataladi.Dispersiya 22-mavzuda batafsil ko'rib chiqamiz. Nurlarni 900 va 1800 va boshqa burchaklarga burish uchun mo'ljallangan prizmalar ayniqsa keng tarkalgan. Bunda tulik ichki kaytish hodisasidan foydanlaniladi. 47-rasmda nurni 900 ga va 48-rasmda esa nurni 1800 burib beruvchi prizmalardagi nurlar yo'li keltirilgan. Bunday prizmalar ko'zgular o'rnida ishlatiladi. Buruvchi prizmalar binokl, pereskop, spektral apparatlar va xoka'zolar kabi turli tuman optikaviy asboblarda keng kullaniladi. FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR: G.S. Landsberg. UMUMIY FIZIKA KURSI. «Ukituchi».1981 Y. I.V. Savelev. UMUMIY FIZIKA KURSI. II t. OPTIKA, ATOM FIZIKASI, ATOM YaDROSI VA ELYeMYeNTAR ZARRAChALAR FIZIKASI. «Ukituchi» T. 1976 y. F.A. Korolyov. FIZIKA KURSI. OPTIKA, ATOM VA YaDRO FIZIKASI. «o'qituvchi»,T. 1978 y. ...