Qattiq jismning ilgarlanma va aylanma harakati

qattiq jismning ilgarlanma va aylanma harakati Reja: 1. qattiq jismning erkinlik darajalari va harakat qonunlari. 2. qattiq jismning ilgarlanma harakati. qattiq jismning ilgarlanma harakati. qattiq jismning ilgarlanma harakati deb, shunday harakatga aytiladiki, jism bilan boglangan ixtiyoriy chiziq, jism bilan birga bo'lgan harakati davomida o'z-uziga koladi. Ilgarlanma harakatni o'rganishda 3 ta savol yuzaga keladi. 1) qattiq jismning harakati qanday aniklanadi? 2) qattiq jismda tezliklar qanday taksimlanadi? 3) jismning ixtiyoriy nuqtasini tezligi va tezlanishi qanday taksimlanadi. Dastlab ilgarlanma harakat qilayotgan jism harakat qonunini topamiz. Rasmda ilgarlanma harakat qilayotgan jism ko'rsatilgan. Jism harakati davomida AV chiziq o'z-uziga 11 koladi. AV uzunligi uzgarmaydi, chunki shartga ko'ra jism absolyut qattiq jismdir. Agar jsimda olingan ixtiyoriy nuqtaning harakat qonuni berilsa jsim harakat qonunini topish mumkin. A va V nuqtalar bir xil qonun bilan harakatlanishini kursatamiz. ko'rsatishni vektor usulini kullaymiz. O nuqtadagi rA va rB radius vektorlarni o'tkazamiz. A nuqtadan V nuqtaga rAB - radius vektori o'tkazamiz. Aytaylik A nuqtaning vektor harakat tenglamasi maolum bulsin. r=rA(t) (1) Agar A nuqtaning harakat tenglamasi maolum bulsa, Xar qanday boshqa nuqtaning harakat tenglamasini topish mumkin. Vektor uzgarmas (2) dan kurinadiki V nuqtani traektorisidan nuqtani doim vektorga kuchirish bilan aniqlash mumkin. Jism ilgarilanma harakatida jism nuqtalari bir biriga 11 va bir xil traektoriya chizadi. Endi jism ilgarilanma harakatida xamma nuqtalar bir xil tezlik va tezlanishga ega tezligini kursatamiz. (2) tenglikni differensiallab . U holda topamiz . Bunda A jismda olingan ixtiyoriy bir nuqta tezligi. Bunda kuramizki jismda olingan barcha nuqtalar tezliklari bir xil bo'ladi. (3) ni differensiallab, (4) ni topamiz. Bundan kuramizki jismning barcha nuqtalari bir xil tezlanishda bo'ladi. Demak, ilgarilanma harakat qilayotgan jism nuqtalari bir xil traektoriyaga, tezlik va tezlanishga ega. Bundan ilgarilanma harakat qilayotgan jism harakatini o'rganish uchun jismda olingan bir nuqta harakatini o'rganish kifoya bo'ladi. Tayanch iboralar: Tezlik, ilgarlanma harakat, xaarkat qonunlari, tezlik vektori, nuqta harakati, traektoriya. ADABIYoTLAR: 1.A.U.Raximov Klassik mexanika. 1988 y. 2.N.I.Jirnov Klassicheskaya mexanika. 1980 y. 3.V.V.Multanovskiy Klassicheskaya mexanika. 1988 y. 4.L.D.Landau, Ye.M.Lifshits Kratkiy kurs teoreticheskoy mexaniki. 1990 y. 5.Mesherskiy Nazariy mexanikadan masalalar to'plami. 1998 y. ...