Qattiqlik. Materiallarning qattiqligini aniqlash usullari

Qattiqlik to'g'risida tushuncha. Materiallarning qattiqligini aniqlash usullari Reja: Qattiqlik haqida tushuncha Materiallar qattiqligini aniqlash Qattiqlik - 1) metallurgiyada - biror jism (mas, metall)ning qattiq jismning botishiga ko'rsatadigan qarshiligi; jismning mustahkamlik va plastiklik xossalariga hamda o'lchash usuliga bog'liq murakkab xossa. Ko'pincha, Q.ni o'lchash uchun botirish usulidan foydalaniladi. Bunda Q.ning qiymati botirish kuchining botirilgan jism sinalayotgan namuna sirtida qoldirgan iziga nisbati bilan ifodalanadi. Jismlarning Q.ligi, odatda, Brinell usuli (toblangan po'lat sharcha botirish yo'li bilan), Rokvell usuli (toblangan sharcha yoki olmos konus botirish yo'li bilan) va Vikkers usuli (olmos piramida botirish yo'li bilan)da aniqlanadi. Q.Ni aniqlashning Shor usuli ham bor (po'lat sharchaning sinalayotgan namunaga urilishidan keyin qaytish balandligini o'lchashga asoslangan). Q. Ultratovush tebranishlar yordamida ham aniqlanadi. Q. Brinell usulida NV, Rokvell usulida NK, Vikkers usulida esa NU bilan ifodalanadi. Q.ni aniqlash usuli sinalayotgan materialning Q.ligi, uning o'lchami va shakliga qarab tanlanadi; 2) materialshunoslikda - bino, inshoot va mashinalar konstruksiyalarining deformatsiya (egilish, cho'zilish, buralish va boshqalar) ga qarshilik ko'rsatish xususiyati. Konstruksiyaning geometrik kesimiga va materialning fizik xossalariga bog'liq bo'ladi. Bino, inshoot va mashinalar tayyorlashda Q. Hisobga olinadi; 3) q. Suvning qattiqligi. Materiallarning qattiqligini aniqlash. Metall va qotishmalarning sifatini, ularni turli konstruktsiyalarda va turli ish sharoitlarida ishlatish imkoniyatini belgilovchi eng keng tarqalgan xususiyatlardan biri bu qattiqlikdir. Qattiqlik sinovlari metallarning boshqa mexanik xususiyatlarini aniqlashdan ko'ra tez-tez amalga oshiriladi: mustahkamlik, nisbiy cho'zilish va boshqalar. Materialning qattiqligi uning sirt qatlamiga boshqa qattiq moddalarning mexanik kirib borishiga qarshilik ko'rsatish qobiliyati deb ataladi. Qattiqlikni aniqlash uchun material yuzasiga po'lat shar, olmos konus, piramida yoki igna shaklida tayyorlangan korpus (indenter) ma'lum bir kuch bilan bosiladi. Sirtda olingan izning o'lchami materialning qattiqligini baholash uchun ishlatiladi. Materialning qattiqligini o'lchash usuliga qarab, u miqdoriy jihatdan tavsiflanadi qattiqlik raqami Brinell (HB), Rokvell (HRC) yoki Vickers (HV) bo'yicha . Ushbu mexanik xususiyatlar bir-biriga bog'langan, shuning uchun ularning o'ziga xos qiymatlarini ma'lum bir issiqlik bilan ishlov berish bilan ma'lum bir material uchun olingan formulalar yordamida qattiqlik ma'lumotlariga asoslangan hisoblash yo'li bilan topish mumkin. Shunday qilib, masalan, qattiqligi 180-350 HB bo'lgan po'latlarning egilish chidamliligi chegarasi taxminan 1,8 HB, qattiqligi 45-55 HRC - 18 HRC + 150, chidamlilik chegarasi va po'latning kuchlanish kuchi o'rtasidagi bog'liqlik. Munosabatlar bilan tavsiflanadi: Strukturaviy materiallarning o'ziga xos namunalari, shuningdek ulardan tayyorlangan mahsulotlar individual mustahkamlik va elastiklik xususiyatlari bilan tavsiflanadi. Bir xil materialdan tayyorlangan turli xil namunalar uchun ularning qiymatlarining tarqalishi qattiq jismlarning mustahkamligining statistik tabiati, tashqi tomondan bir xil namunalar tuzilishidagi farq bilan bog'liq. Materialning haqiqiy mexanik xususiyatlarining noaniqligi, texnik obyektga ta'sir qiluvchi ba'zi ...