Sinusoidal tok zanjirlari va ularni hisoblash

SINUSOIDАL TOK ZАNJIRLАRI VА ULАRNI XISOBLАSH Reja: Umumiy tushunchalar. Aktiv qarshilik, induktiv g'altak va kondensator ulangan o'zgaruvchan tok zanjirlari. Aktiv va reaktiv qarshiliklari o'zaro ketm - ket ulangan zanjir. Aktiv va reaktiv qarshiliklari o'zaro parallel ulangan zanjir. Umumiy tushunchalar. Barcha elektrotexnik qurilmalar ma'lum darajada qarshilik R, induktivlik L va sig'im С ga ega. Bular o'zgaruvchan tok zanjirining parametrlari hisoblanib hamda zanjirdagi o'zgaruvchan tokning miqdoriga va boshlang'ich fazasiga doimo ta'sir ko'rsatadi. Umuman olganda, o'zgaruvchan tok zanjirining elektr sxemasi ana shu elementlardan turlicha jarayonlarda tashkil topgan bo'ladi. Аktiv qarshilik ulungan o'zgaruvchan tok zanjiri U holda, Om qonuniga binoan zanjirdagi tok: bu yerda Shunday qilib, ifodalardan ko'rinib turibdiki, aktiv qarshilikli zanjirda kuchlanish bilan tokning o'zgarishi sinusoidal bo'lib, ularning fazalari o'zaro mosdir. Binobarin, kuchlanish bilan tok grafiklari va vektorlari orasidagi faza siljish burchagi (1-rasm b,v) Indutiv g'altak ulungan o'zgaruvchan tok zanjiri Аgar berilgan induktiv g'altakdan sinusoidal tok oqib o'tayotgan bo'lsa (2 - rasm, a), u holda tok hosil qilgan o'zgaruvchan magnit oqimi Ф = Фm sin ning ta'siridan g'altakda doimo o'zinduktsiya EYUK(eL) mavjud bo'ladi. eL g'altakning induktivligi va tokning o'zgarish tezligiga bog'liq, ya'ni (1) tenglamaning o'ng tomoni oldidagi minus ishora Lents printsipiga binoan yozilgan (1) 2-rasm Kirxgofning ikkinchi qonuniga asosan zanjirning elektr muvozanat tenglamasi (2) (3) Demak, induktiv g'altakli zanjirdagi kuchlanish bilan tok (grafiklari va vektorlari) orasidagi faza siljish burchagi ya'ni kuchlanish tokdan faza bo'yicha 90° ilgari kelyapti (2-rasm b,v). Bu quyidagilar bilan tushuntiriladi: 1. G'altakdagi o'zinduktsiya ЭЮК (eL) istalgan lahzada tokning o'zgarish tezligi (didt ) ga proportsional. 2. Shuning uchun tok nolь qiymatlardan o'tayotganda uning o'zgarish tezligi eng katta bo'lib, bunda eL o'zining amplituda qiymatiga erishadi, ya'ni eL=Em. (3) ifodadagi LIm=Um zanjirdagi kuchlanishning amplituda qiymatidir. Bundan zanjirdagi tokning ta'sir etuvchi qiymati (yoki zanjir uchun Om qonuni)ni aniqlaymiz : (4) ko'paytma induktiv g'altakning reaktiv qarshiligi yoki induktiv qarshilik deb atalib, XL bilan belgilanadi. O'lchov birligi Om(кОм, МОм): XL= (5) Demak, g'altakning induktiv qarshiligi uning induktivligiga va o'zgaruvchan tokning chastotasiga to'g'ri proportsionaldir. Uzgarmas tok zanjiriga ulangan kondensatordan juda qisqa vaqt ichida (sekundning ulushlari davomida), ya'ni kondensatorning zaryadlanish jarayoni tugab, sig'im kuchlanish is zanjirga tashqaridan berilgan kuchlanish i ga tenglashgunga qadar tok o'tadi. Аgar kondensatorni sinusoidal kuchlanish Bunda zanjirning elektr muvozanati holati Kirxgofning ikkinchi qonuniga binoan quyidagicha ifodalanadi: (6) Agar q=C∙u ekanligini va (24) formulani hisobga olsak, kondensator ulangan zanjirdagi tokning o'zgarishini ifodalovchi tenglikni hosil qilamiz: (7) manbaiga ulasak, uning qoplamalari orasidagi zaryad q ham o'zgaruvchan bo'ladi (1-rasm, a). Zaryad q ning o'zgarishi elektr zaryadlarining siljishiga, ...