Sochilishda yorug'likning qutblanishi. Osmon va ufqning rangi

Sochilishda yorug'likning qutblanishi. Osmon va ufkning rangi RYeJA: Sochilgan yorug'likni qutblanishi. Ok yorug'lik bilan yoritilgan xira muhitni havorang bo'lib ko'rinishi. Zichlik fluktuatsiyalari tufayli sochilish. Sochilish indikatrissasi. Ok yorug'lik muhitda sochilganida sochilgan yorug'likning qutblanishi kuzatiladi.Buni quyidagi tajribada kuzatish mumkin. Suvli idish orqali ok yorug'lik utganda nur yo'nalishiga tik yo'nalishda sochilishni kuzatish mumkin. Bu sochilgan nurlar o'zaro tik tekisliklarda kutblangan bo'ladi.Bu qutblanishni tekshirish uchun S dan chikayotgan nur yo'nalishiga polyarizator kuyilsa, polyarizatorning bir holatida nurlardan biri 900 burilganda esa Z ko'zgudan kaytgani kurinadi (86-rasm). Demak, sochilgan nur kutblangan bular ekan. Bu suvli idishni ok yorug'lik bilan yoritilganda Reley qonunini bajarilishini yakkol kuzatish mumkin. Suvdan ok yorug'lik utganda I 1 4 ga asosan qisqa to'lqinlarning sochilish intensivligi kuprok bo'ladi, yani si qisqa binafsha, kuk, havorang nurlar kuprok sochiladi. Shuning uchun ok yorug'lik bilan yoritilgan xira muhit yon tomonidan och havorang bo'lib kurinadi. Utib ketgan nurlarda esa kizil nurlar to'lqin uzunligiga yaqin bo'lgan nurlar kuprok bo'lib ekran kizgish bo'lib kurinadi. Shunga o'xshash hodisa yorug'lik (quyosh nuri) atmosferada sochilganda xam kuzatiladi. Bunday sochilish atmosfera tarkibida tuman, tutun zarralari va chang zarralari bo'lmaganda xam kuzatiladi. Bunday holda sochilishga asosiy sabab zichlik flyuktuatsiyalaridir. Flyuktuatsiya juda kichik zichlikdagi havo xajmining vaqt utishi bilan uzgarib turishidir. Flyuktuatsiya molekulalarning xaotik harakati tufayli kelib chikadi. Flyuktuatsiya hisobiga atmosferada Reley qonuniga asosan qisqa to'lqinlar kuprok sochiladi, yani kuk , binafsha nurlar kuprok sinadi. Yerda turib osmonga karagan kishiga binafsha va kuk rang kushilib osmon havorang bo'lib kurinadi. Masalan: quyosh botayotganda kishi kuziga kizil nurlar tushib ufk kizil , osmon esa havorang bo'lib kurinadi (87-rasm). Zarrachalarning o'lchami ga nisbatan kichik r bulsa sochilish dastlabki nurlanish yo'nalishiga nisbatan old va orka tomonga bir xilda sochiladi,yani I 1+ cos2 Bunday sochilishning turli yo'nalishlar buylab sochilgan yorug'likning intensivligini taqsimotini kursatuvchi grafik sochilish indikatrisasi deyiladi (88-rasm). FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR. G.S. Landsberg. UMUMIY FIZIKA KURSI. «Ukituchi».1981 Y. I.V. Savelev. UMUMIY FIZIKA KURSI. II t. OPTIKA, ATOM FIZIKASI, ATOM YaDROSI VA ELYeMYeNTAR ZARRAChALAR FIZIKASI. «Ukituchi» T. 1976 y. F.A. Korolyov. FIZIKA KURSI. OPTIKA, ATOM VA YaDRO FIZIKASI. «o'qituvchi»,T. 1978 y. ...