Spin bilan bog'liq xususiyatlar

Spin bilan bog'liq xususiyatlar Reja: Geliy atomi Pauli prinsipi Mendeleyev davriy sistemasi nazariyasi Elektronning spinga egaligini inobatga olgan holda 2 ta elektronli atomlarni qarab chiqamiz. Bunga geliy atomi va kabi ionlar kiradi. Geliy atomi spektri ishqoriy metallar spektriga o'xshash bo'ladi, lekin har bir seriya ikkilangan bo'ladi. Birinchi spektrda chiziqlar singlet bo'lsa, ikkinchisida har bir chiziq ga ajralgan triplet bo'ladi. Geliy atomi spektrlardagi bunday o'ziga xoslik dastlab geliy 2 xil element aralashmasidan iborat bo'lsa kerak degan noto'g'ri fikrga olib keldi. Pauli prinsipiga ko'ra bir xil kvant soni 2 ta elektron bo'lmasligidan shu holatni qarab chiqamiz. To'lqin formulasini faqat koordinitalardan va spindan bog'liq formulalar ko'paytmasi ko'rinishida yozishimiz mumkin. . U holda 2 ta elektrondan iborat sistema spinlari quyidagicha bo'lishi mumkin yoki ularga mos funksiyalarlar mos ravishda bo'ladi. Bu funksiyalardan 4 ta kombinatsiya tuzish mumkin (3 ta simmetrik S va 1 ta antisimmetrik A) Koordinataga bog'liq funksiya esa ga kura ko'rinishida yozilishi mumkin. Endi koordinata va spin funksiyalarining o'zaro kombinatsiyasini olsak 8 ta had paydo bo'ladi. Bulardan 4 tasi simmetrik to'lqin funksiyasini , 4 tasi esa antisimmetrik to'lqin funksiyasini beradi. Simmetrik funksiyalarga mos keluvchi h°latlaR Pauli prinsipiga asosan mavjud emas. Qolgan 4ta antisimmetrik to'lqin funksiyalarga mos keluvchi holatlarni ko'rib chiqamiz. Agar 2 - 4 - holatlarga e'tibor bersak, ikkinchi - tenglama , ya'ni spinlar bir esa tomonga yo'nalgan holatga mos keladi, to'rtinchi tenglama ga , 3 -tenglama esa spin proyeksiyasi 0 bo'lgan holga mos keladi. Demak 2, 3, 4 - tenglamalar to'la spin kvant soni S=1 holatga mos keladi va uning proyeksiyalari +1, 0, -1 bo'ladi va bu singlet holatdir, Endi bu holatlarni qarasak Ikkala elektron ham 1S holatda bo'lsin. va dan atom S -holatda ya'ni singlet holatda bo'ladi. Bunda triplet holat mavjud bo'lmaydi, chunki i=k da 2,3 va 4 - tenglamalar 0 bo'ladi. Bu singlet holat - 1S 1S1S deb belgilanadi. Geliy atomi bunday normal holatda diomagnit bo'ladi shu sababli Zeyeman effekti kuzatilmaydi. Endi elektronlarning biri 1S holatda ikkinchisi 2S holatda bo'lsin. Bunda bosh kvant son n - turlicha, dan 4 - 7 - tenglamalar 0 dan farqli va singlet (1S2S1S0) hamda triplet (1S2S 3S1) holatlar mavjud bo'ladi. 3S- triplet holatda atom paramagnetik va Zeyeman parchalanishi sodir bo'ladi. Elektronlar 1S2P holatlarda bo'lganda ham va 4 - 7 - tenglamalar 0 dan farqli. Bunda va atom Р -holatda bo'ladi. 4 -tenglama singlet 5 - 7 - tenglamalar esa triplet holatga mos keladi. Shu kabi elektronlarning 1S ЗР, 1S Зd kombinatsiyalariga ham singet va ...