Sun'iy anizatropiya. Kerr hodisasi

sun'iy anizatropiya. kerr hodisasi RYeJA. Kristallarda yorug'likni ikkiga ajratib sindirishni yorug'lik to'lqinining tarkatish tezligiga bog'liqligi. Optik anizatropiya. sun'iy anizatropiyani hosil bo'lishi. Elektr maydonida nurning ikkilanib sinishi. Kerr hodisasini qo'llanilishi. Biz yuqorida bazi kristall jismlar yorug'lik nurini ikkiga ajratib sindirishini ko'rib chikdik. Bu hodisa o'zaro perpendikulyar tekislikda kutblangan ikki yorug'lik to'lqinining kristallda tarqalish tezliklari farqli bo'lganligi tufayli kelib chikadi. n12= agar bulsa, n= bo'ladi. yorug'likning kristallda turli yo'nalishlarda turlicha tezlik bilan tarqalishi optik anizatropiya deb yuritiladi. Kristallarning anizatropiyasi uning tashkil qiluvchi zarrachalar (ion, atom, molekula…) ning kristal panjarasida joylashishiga bog'liqdir. Masalan: osh tuzi (Na Cℓ) Na+ va Cℓ- ionlaridan tuzilgan kub panjara bo'lib optik izotrop muhit deb hisoblash mumkin. Agar osh tuzi biror yo'nalishda sikib deformatsiyalansa, u holda ionlarning joylashish simmetriyasi buzilib, kristallar nurni ikkiga ajratib sindiradigan bo'lib koladi. Bundan tashqari izotrop muhitga bosim berishda, notekis isitishda hosil buladigan mexanik deformatsiyalardi, tashqaridan berilgan elektr va magnit maydonlarida izotropik bo'lgan muhit deformatsiyalanib mikroskopik anizatropiyani vujudga keltiradi. Bunday mikroskopik anizatropiya qattiq jismlardan tashqari suyuqlik va plastik jismlarda xam hosil bo'ladi va sun'iy anizatropiyaga misol bula oladi. Elektr maydonida muhitning nurini ikkilanib sindirishi Kerr hodisasi deyiladi. Bu hodisa nazariy va amaliy jihatdan juda muhim hodisalar katoriga kiradi. Yungning 1800-yilda suyuqliklar sindirish qobiliyatiga elektrlanishni ta'sir ko'rsatishini aniklashga doir tajribalari bekor ketgan edi. Kerr bu hodisani 1875-yilga kelib tajribada anikladi. Kerr bu hodisani dastlab gazlarda kuzatgan. Dastlabki tajribalar esa qattiq jism va suyuqliklardan olib borilgan. Kerr hodisasi keyingi yillarda muhim ilmiy - texnika sohalarida tadbiq etiladi. Kerr kupgina suyuk dielektriklar elktr maydoni ta'siri ostida anizatrop bo'lib qolishini kursatgan. Kerr hodisasini suyuqliklarda quyidagi sxematik joylanishdagi asboblar yordamida kuzatish mumkin (77-rasm). Agar polyarizatorlarning bir biriga uklari bo'yicha tik joylashib, elektr maydoni kuyilmasa, bu sxemadan yorug'lik utmaydi. Agar kondinsator plastinkalari orasiga elektr maydoni berilsa suyuqlik nurni ikkiga ajratib sindiradi va K-dan chikkan yorug'lik (ellitik) kutublangan bo'ladi va uni D - kompensator yordamida tatkik qilish mumkin. (D-kompensator o'zaro tik tekislikda tebranuvchi kutblangan nurlar fazalar farqini ulchaydi). FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR. G.S. Landsberg. UMUMIY FIZIKA KURSI. «Ukituchi».1981 Y. I.V. Savelev. UMUMIY FIZIKA KURSI. II t. OPTIKA, ATOM FIZIKASI, ATOM YaDROSI VA ELYeMYeNTAR ZARRAChALAR FIZIKASI. «Ukituchi» T. 1976 y. F.A. Korolyov. FIZIKA KURSI. OPTIKA, ATOM VA YaDRO FIZIKASI. «o'qituvchi»,T. 1978 y. ...