Ta'sir etuvchi va ruxsat etilgan kuchlanish. Mustahkamlikni ta'minlash koeffitsiyenti

ta'sir etuvchi va ruxsat etilgan kuchlanish. mustahkamlikni ta'minlash koeffitsiyenti Konstruksiya elementlarining kesim yuzasida hosil bo'lgan va uning xavsiz ishlashini (mustahkamligini) ta'minlash uchun olingan eng katta kuchlanishga-ruxsat etilgan kuchlanish deyiladi va u kvadrat kavs ichida [s] bilan belgilanadi. Ruxsat etilgan kuchlanish materialning mexanik tekshirishda aniqlangan xavfli chegarasidagi kuchlanishdan bir necha marta kam qilib olinadi. Kamaytiruvchi songa extiyorlik koeffitsiyenti (mustahkamlikni ta'minlash koeffitsiyenti) deyiladi u [n] xarfi bilan belgilanadi. Demak murt materiallar uchun ruxsat etilgan kuchlanish kuyidagicha ifodalanadi: Bunda konstruksiyaning chuzilishga yoki siqilishga ishlashiga karab sv ning qiymati uzgaradi (2,17 - shakl). Demak, ruxsat etilgan kuchlanish xam chuzilishga alohida, siqilishga alohida aniklanadi. Murt material singanda va yoki uzilganda kam koldik koldirib uziladi. Konstruksiyani mustahkamligini ta'minlash uchun extiyotlik koeffitsiyenti katta qilib olinadi, yani: [n]=2,5¸5 Plastik materiallar uchun ruxsat etilgan kuchlanishni aniklaganda mustahkamlikning okish chegarasidagi kuchlanish asos qilib olinadi. Chunki plastik material okish chegaraga kelganda koldik koldirib deformatsiyalanadi. Plastik materiallarning okish chegarasi siqilishda xam, chuzilishda xam bir xil qiymatga ega bo'lib, ruxsat etilgan kuchlanish kuyidagicha olinadi: [n]=1,4¸2 plastik materiallar uchun extiyotlik koeffitsiyenti. Extiyotlik koeffitsiyenti n] konstruksiya materiallarining xossasiga, aniq ishlanganligiga, vazifasiga unga ta'sir qiluvchi kuchga, kuchlanishga va boshqa faktorlarga bog'liq. ko'p ishlatiladigan turli xil materiallar uchun ruxsat etilgan kuchlanish [s] ning qiymati jadvalda berilgan (statik nagruzka uchun (2,1 - jadval). Chuzilishga va siqilishga ishlayotgan sterjenlarning mustahkamlik sharti. Bu paragrafda konstruksiya elementlarining uzoq vaqt xavsiz ishlashi, mustahkamligi, ixcham va yengil bo'lishiga erishish shartlari bilan tanishamiz. Konstruksiya qismlari mustahkam bo'lishi uchun uning kundalang kesim yuzasida hosil buladigan maksimal normal kuchlanish shu kismning material uchun ruxsat etilgan normal kuchlanishdan katta bumasligi kerak. Yani: Bu formula chuzilishga yoki siqilishga ishlayotgan sterjenlarning mustahkamlik sharti yoki hisob formulasidir. mustahkamlik sharti formulasidan quyidagi 3 xil masalani xal qilish mumkin. 1) mustahkamlikni tekshirish. Buning uchun sterjen kesim yuzasidagi eng katta kuchlanish aniklanadi va ruxsat etilgan kuchlanishga solishtiriladi, yani: 2) Ruxsat etilgan yuzani topish berilgan kuchni (yukni) kutara oladigan, chidaydigan yuza formulaga asosan kuyidagicha topiladi: 3) formuladan R ni aniklasak yuk ko'tarish qobiliyatini aniklagan bulamiz: Ruxsat etilgan kuchlanish orqali topilgan qiymatlar materialni xossasiga karab iqtisod nuqtai nazardan olingan razmer bo'ladi. Mashina qismlarining yengil va mustahkam bo'lishi shu yuqoridagi shartlarning kanoatlantirishi tufayli amalga oshiriladi. Formulalarning chap tomonidagi qiymat, ung tomonidagi qiymatga teng bo'lganida materialdan maksimal foydalangan bulamiz. Mashina qismlarining engillashishiga, ruxsat etilgan kuchlanishni [s] to'g'ri tanlashga, yani extiyotlik koeffitsiyentini [n] tanlashda xamma shart-sharoitlarni to'g'ri aniqlash tufayli erishish mumkin. Eksperimental tekshirishlar keyngi 10 yil ichida mashina bo'laklarini mustahkamlikka hisoblash natijasida mashina konstruksiyasining ish qobiliyatini kamaytirmagan holda ...