Teleskoplarning asosiy ko'rsatkichlari

Teleskoplarning asosiy ko'rsatkichlar Reja: 1. Tasvirning masshtabi. 2. Teleskopning optik kuchi. 3. Teleskopning kattalashtirishi. 4. Teleskopning ajrataolish kuchi. 5. Teleskopning optik quvvati. 6. Atmosfera turbulensiyasi va uni yoritkich tasviriga ta'siri. Astrofizik tekshirishlarning xususiyatlari. Astrofizik tekshirishlar osmon yoritkichlarning xususiyatlaridan chikkan holda kuzatish asboblari yaratishni tokozo etadi. Osmon yoritkichlari har xil yorug'likga ega. Ularning yoritishi egallagan interval kengligi bir necha ming milliard birlikni tashkil etadi. quyoshning kurinma yulduz kattaligi m0= -26m.8 bulsa tim korogi tungi osmon bir yoy minuti kvadrat yuzasining yoro'g'ligi m0c=13m.50 (quyosh yuzining oydinligi 1500 stilüb va tim korongi osmonniki 10-8sb). Astrofizik tekshirishlarni rivojlanishi yana xam xira manbalarni kuzatishni takozo etadi. Kupchilik yulduzlarning yoro'g'ligi deyarli uzgarmaydi,uzgarganda xam sekin uzgaradi. Astrofizik tadqiqotlarda fizik laboratoriyadagi singari yorug'lik manbalari nurlanish quvvatini xoxlagancha uzgartib bulmaydi. Ular qanday yorug'lik sochsalar shunday holda kabul qilishga to'g'ri keladi. Shirok ular nurlarini yigish va yorugrok tasvir hosil qilish mumkin. Shuning uchun qo'yilgan masalalardan chikkan holda nur yiguvchi va tahlil qiluvchi asboblar yaratish kerak bo'ladi. Astrofizik tekshirishlarning rivojlanish tarixiga nazar tashlasak tekshirish asboblari (teleskoplar,nurlanish priyomniklari) mukammallashib kattalashib va sezgirlashib berayotgani natijada yangi-yangi kashfiyotlar kilinayotganini kuramiz. Teleskop yasashda uni sifatli bo'lishi uchun maxsus shartlar kuyiladi. Masalan , yulduz tasvirini olaylik. Yulduzlar nuqtaviy nurlanish manbalaridirlar.Teleskopning fokal tekisligida uning tasviri kancha kichik (ideal holda matematik nuqta shaklida bo'lishi kerak.) bulsa tasvir shuncha yorug bo'ladi. Shirok eng sifatli teleskoplarda xam yulduz tasviri kichik gardishcha shaklida bo'ladi, uni yana xam kichraytirib bulmaydi. Shuning obyektiv sabablari va utib bulmaydigan jihatlari bor. Teleskopning loyihasi chizilayotganda ana shu obyektiv sabablar va chegaralanishlar nazarda tutiladi. yuqori sifatli teleskop yasashda kator qiyinchiliklar borki ularni tula echib bulmaydi. Kuyida biz teleskopning asosiy kursatgichlari, kamchiliklari va ularni kamaytirish yo'llari bilan tanishamiz. Teleskop yordamida mashakkat bilan yigilayotgan nurlanish okimini oqilona metodlar bilan o'lchash va tahlil qilish kerak bo'ladi. Shuning uchun maxsus yasalgan nurlanish priyomniklari qo'llashga, kuchli kosmik shovqin ichidan bizga kerakli yulduzning kuchsiz ovozini ajratib olishiga to'g'ri keladi. Shu jihatdan astrofizik tekshirishlar fizik laboratoriyada bajariladigan tadqiqotlardan keskin farq qiladi. Astrofizik tekshirish obyektlarining nurlanishi keng spektral diopozonni o'z ichiga olishi mumkin. obyekt to'g'risida tula va aniq ma'lumotlar uning spektrini barcha qismlari(gamma nurlardan to radionurlanishgacha)ni tekshirishdan olinishi mumkin . Shunday tekshirishlar maxsus asboblar qo'llashni takozo etadi. Keyingi boblarda biz astrofizik tekshirishlarda qo'llaniladigan qo'shimcha asboblar va nurlanish priyomniklari bilan tanishamiz. 2 Teleskopning asosiy ko'rsatkichlari. Teleskopni astronomik kuzatishlarda qo'llashdan maqsad osmon yoritkichidan kelayotgan keng paralel nur dastasini yigish va sifatli tasvir hosil qilishdir. Nur yiguvchi sifatida kabarik linza yoki botik ko'zgu kullanishi mumkin.Linzali teleskop refraktor, ko'zguli ...