Termodinamikaning rivojlanishi

Termodinamikaning rivojlanishi Reja. Termodinamika va teplorod haqidagi ma'lumot. Energiyaning saqlanish va bir turdan ikkinchi turga utish qonuni. Termodinamika sohasida kuplab olimlar ijod qilishganligi bizga malum. ayniqsa bu sohada termodinamika qonunlarining yaratilishi fanda katta burilish yasadi. ayniqsa termodinamikaning birinchi qonuni katror tushunchalarga tayanadi: ichki energiya, issiqlik miqdori, ish hamda bu qonunning ta'rifini tashkil etuvchi ular orasidagi bog'liqlik. Lekin shuni xam unutmaylikki, termodinamika qonunlari yaratilgunga qadar teplorod nazariyasi fanda xukmron edi. Bu nazariyaga asosan issiqlik teplorod deb ataluvchi suyuqlikdan iborat bo'lib, u bir jismdan ikkinchi jismga oqib utadi denyilar edi. Teplorod nazariyasi kupchilik savollarga javob bera olmas edi. Masalan: agar teplorod suyuqlikdan iborat bulsa, nima uchun harorati yuqori bo'lgan jismga oqib utmaydi? Kachonki termodinamika qonunlari, energiyaning saqlanish va bir turdan ikkinchi turga utish qonunlari yaratilgandan keyingina teplorod nazariyasiga, shu bilan birga, ishlovchi dvigatelga bo'lgan urinishlarga chek kuyildi. Bu sohada bir kator olimlar mehnat qilishdi. Robert Mayer 1814 yili Geylbronda dorishunos oilasida dunyoga keldi. U issiqlik hodisalari va energiyaning sakelanish qonuni bo'yicha o'z fikrlarini berdi. ayniqsa uning energiyani sifat - o'zgarishi miqdoriy saqlanish asosida bo'ladi - degan fikrlari kimmatlidar. Mayerning bu fikrlari bayon qilingan makolani 1842 yili Annalax ximii i farmatsii jurnali bosib chikarmaydi. Shunday qilib, uning fikrlari fizik olimlarga etib bormaydi. Energiyaning saqlanish qonunini, mayerdan bexabar holda, boshqa olimlar Joul va Gelmgoltslar yaratadi. D.Joul 1818 yil 24 dekabrda tugilmagan. U xam issiqlik hodisalariga doir kuplab ishlarni kildi. Xammamizga malum bo'lgan Joul-Lents qonuni hozirda xam keng kullanilmrkda . G.Gelmgolts 1821 yili 31 avgustda tug'ilgan. XIX asrning ikkinchi yarmida mashxur fizik olimlar biri bo'lib tanilgan. U xar qanday energichya jism yoki jismlar sistemasi holatining funksiyasidir deydi. Yosh karalayotgan sistemadagi barcha turdagi energiyalar majmuasini ichki energiya deb ataladi deb aytgan fikrlari bebahodir. Adabiyotlar. 1. Kudryavtsev P.S. Kurs istorii fiziki. M. 1982 g. 2. Irisov va boshk. o'rta Osiyolik yirik olimlar, T. Fan. 1976 y. 3. Dororman Ya.G., Vsemirnaya istoriya fiziki. M. Nauka. 1974 g. ...