To'yingan bir atomli spirtlar

to'yingan bir atomli spirtlar Reja: Spirtlar. ta'rifi va tasnifi. to'yingan bir atomli spirtlarning izomeriyasi va nomlanishi. Olinish usullari. Fizikaviy xossalari. Kimeviy xossalari. to'yingan bir atomli spirtlarning muhim vakillari. Plakat Etil spirti molekulasining modeli. Spirtlar ta'rifi va tasnifi. Uglevodorodlardagi bir necha vodorod atomining bir eki bir nechta gidroqsil guruhlar bilan almashtirish natijasida olinadigan hosilalar spirtlar deyiladi Molekulasidagi gidroqsil guruhlarining soniga karab, spirtlar bir, ikki, uch va ko'p atomli bo'ladi. Masalan:SN3 - ON bir atomli ,metil spirt SN2 - ON - SN(ON) - SN2ON - uch atomli spirt - propantriol. Gidroqsil guruhi bilan boglangan radikal xarakteriga ko'ra, spirtlar to'yingan, to'yinmagan, asiklik va siklik bo'ladi. Ular gidroqsil guruhi kaysi uglerod atomi bilan boglanganligiga karab, birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi spirtlarga bulinadi: R R R-CH2OH CHOH R - C - OH R R birlamchi spirt ikkilamchi spirt uchlamchi spirt to'yingan bir atomli spirtlarning izomeriyasi va nomenklaturasi Bir atomli spirtlar to'yingan uglevodorod radikalida bitta gidroqsil guruhini saklaydi. Bu sinf spirtlarining umumiy formulasi R-OH, bunda R - alkil radikali. to'yingan uglevodorodlarga uxshab, bir atomli spirtlar xam SnN2n+1ON umumiy formulaga ega bo'lgan gomologik kator hosil qiladi. Bu katordagi barcha a'zolar bir-biridan bir yoki bir necha(-SN2-) guruhga farq qiladi. Spirtlarda izomeriyaning ikki turi, uglerod zanjirining izomeriyasi va uglerod zanjiridagi gidroqsil guruhi holatining izomeriyasi uchraydi. Metil va etil spirtning izomerlari yuk, propil spirt S3N7ON ikkita izomeriga ega: ON SN3 - SN2 - SN2 - ON SN3 - SN - SN3 birlamchi (yoki normal) ikkilamchi propil (yoki propil spirt izopropil) spirt Oddiy spirtlarning tarixan mavjud nomi gidroqsil guruhi bilan boglangan uglevodorod radikallari nomiga spirt so'zini kushib hosil kilinadi: ON SN3 │ │ SN3-SN2-SN2-ON SN3 - SN - SN3 SN3 − S - ON │ SN3 propil spirt izopropil spirt uchlamchi butil spirt Spirtlarda ratsional nomenklatura xam kullaniladi. Bunga asosan spirtlar metil spirti-karbinol hosilalari deb karaladi va shunga ko'ra nomlanadi. Masalan: SN3 │ N3S SN3 SN3 -SN2- S - SN3 │ │ SN - S - SN2 -SN3 ON │ dimetiletilkarbinol N3S ON metiletilizopropilkarbinol Sistematik nomenklaturaga binoan spirtlarning nomi tegishli to'yingan uglevodorodlar nomiga -ol qo'shimcha qo'shish orqali hosil kilinadi va gidroqsil nomi boglangan uglerod atomining rakami kursatiladi. Rakamlash ON - guruhga yaqin tomondan boshlanadi: N3S - ON N3S-SN2-ON N3S-SN2-SN2-ON metanol etanol propanol 4 3 2 1 1 2 3 4 5 N3S - SN - SN -SN3 N3S - SN - SN -SN2- SN3 │ │ │ │ SN3 ON SN3 OH 3- metilbutanol-2 2-metilpentanol-3 Olinish ...