Uglevodlar

Uglevodlar Monosaxaridlar Oligosaxaridlar Polisaxaridlar Monosaxarid Trioza Tetroza Pentoza Geksoza Glitseraldegit Eritroza УГЛЕВОДЫ- Monosaxaridlar - Triozalar - glitseraldegit va digidroksiatseton Tetrozalar - eritroza Pentozalar - riboza,, liksoza, arabinoza ksiloza. Tarmoqlangan zanjirli - petrushkaning apiozasi. Ramnoza, dezoksiriboza va fukoza - bular dezoksi qndlar hisoblanadi Geksozalar - glukoza, fruktoza, galaktoza, altroza,mannoza, taloza, guloza, idoza, alloza Geptozalar , oktozalar, nanozalar … Monosaxaridlar - (СН2О)n Har bir C atomida - OH guruh, aldegid (karbonil) yoki keto guruh saqlaydi. Aldegid yoki keto guruhlar molekuladagi boshqa C atomdagi - OH guruh bilan ta'sirlashib xalqasimon shaklga o'tishi mumkin. Pentozalar O atomi yo'q Riboza Dezoksiriboza Geksoza Oligosaxaridlar yoki birinchi tartib polisaxaridlar disaxaridlar - biozalar (saxaroza, laktoza, maltoza, tregaloza, gensibioza, sellobioza Maltoza (gl+gl) Laktoza (gl+gal) Saxaroza ( gl+fr) Trisaxaridlar - raffinoza (gl+gal+fr) o'simliklarda. Odam organizmida hazm bo'lmaydi. Glukoza Fruktoza Saxaroza Galaktoza Glukoza Laktoza Glukoza Glukoza Maltoza Galaktoza Glukoza Fruktoza Raffinoza Ikkinchi tartib polisaxaridlar molikulyar massasi 1 mln gacha. Amiloza - tarmoqlanmagan zanjirli 1-4- glikozid bog' bilan bog'langan glyukoza qoldiqlaridan iborat. Amilopektin - tarmoqlangan zanjirli 1-4 va 1-6 glikozid bog'li glyukoza qoldiqlaridan iborat. Kraxmal - amiloza + aminopektin. Glikogen - kraxmalga o'xshash, lekin yanada ko'proq tarmoqlangan. sellyuloza - 1-4 bog'li tuzilishga ega, yana tarmoqlanmagan zanjirlar orasida vodorod bog'lar mavjud ( biosferadagi 50 % uglerodni o'zida saqlaydi). Xitin - N atsetilglyukozamin ning chiziqli zanjiridan iborat. Kraxmal Glikogen Amiloza Aminopektin Sellyuloza N - assetil guruh Xitin Oligosaxaridlar glikoprotein tarkibida Uglevodlarning vazifalari Energetik ( 1г - 17,1 kj ) Tuzilish funksiyasi (slliyuloza, xitin, petidoglikanlar) Jamg'arish funksiyasi (glikogen, kraxmal) Himoya funksiyasi ( shlimshiq ajratmalar) Hujayralarni o'zaro aloqasini taminlaydi. 6. Qon guruhini belgilash 7. Oziq modda sifatida 8. Yog'lar va oqsillar bilan murakkab kompleks (lipopolisaxarid, glikoproteid) Uglevodlar Monosaxaridlar (monozlar) Geksozalarning tabiatda ikki turi - glyukoza va fruktoza keng tarqalgan. Glyukoza oksialdegid, fruktoza esa oksiketon hisoblanadi. Monozlarning tuzilishi. Glyukoza va fruktoza tuzilishini quyidagi reaksiyalar yordamida isbotlangan: Glyukoza va fruktoza vodorod yodid bilan qaytarilganda 2-yodgeksan hosil bo'ladi: Yarimatsetallar -, -, - va -holatlardagi gidroksil guruhi hisobiga hosil bo'lishlari mumkin. -holatdagi gidroksillar hisobiga hosil bo'lgan yarimatsetallar barqaror bo'ladi. Karbonil guruhidagi kislorod va 5-uglerod atomidagi gidroksil vodorodi hisobiga hosil bo'lgan gidroksil guruhi glyukozid gidroksili deyiladi. Agar glyukozaning ochiq zanjirli tuzilishida 4 ta simmetirk uglerod atomi bo'lib, u 16 ta optik izomer hosil qila olsa, yarimatsetal shaklida 5 ta asimmetrik uglerod atomi bo'lib, u 32 ta optik izomer hosil qila oladi. -D-гюкопираноза D-глюкоза -D-гюкопираноза -D-фруктофураноза D-фруктоза -D-фруктофураноза D va L harflari bu yerda konfiguratsiyani belgilaydi. + va - ishoralari esa burishni ...