Ximikog texnologik sistemalar. Gomogen va geterogen jarayonlar va reaktorlar

Ximiko-texnologik sistemalar. Gomogen va geterogen jarayonlar va reaktorlar Reja: 1. Ximikogtexnologik sistemalar. 2. Gomogen jarayonlar va qo'llaniladigan reaktorlar. 3. Geterogen jarayonlar va qo'llaniladigan reaktorlar. 4. Katalitik jarayonlar va reaktorlar. 5. Ingibatorlar. Tayanch iboralar: Gomogen jarayonlar, geterogen jarayonlar,katalitik jarayonlar,Ingibatorlar. Ximiya sanoati ancha murakkab sanoatdir. Bunda bir kancha reaktorlar birin ketin ishlatiladi. Tayyor mahsulot ishlab chiqarish uchun asosiy reaktorlardan tashqari, ancha qo'shimcha apparatlar ishlatiladi. Bular bir-biri bilan bog'lanishi va tayyor mahsulot olishga karatilishi shart. Bular xammasi bir butun kompleks, ximiko-texnologik sistemani tashkil etadi. Masalan: Sulfat kislota olish uchun: 1. kolchedanni 700oS da kuydirib SO2 olinadi 2. SO2- gazini t= 30oS da tozalash kerak 3. 440 -600oS kontakt apparatlarga SO2ni oksidlab SO3 olish kerak 4. 50oS da SO3 absorbtsialanib, sulfat kislota olish kerak. Bu jarayonlarni xammasini bir-biriga bog'lash uchun, orada sovutadigan apparatlar, kizitadigan apparatlar va x.k. kerak. Bular xammasi ximiko-texnologik sistemani (XTS) tashkil etadi. XTS ni sxema orqali ko'rsatish mumkin. -- -- -- xom ashyo --| 1 --| 2 |--| 3 |--mahsulot -- -- -- 1. xom ashyoni tayyorlash 2. ximiyaviy reaksiyalar 3. tayyor mahsulotni ajratish va tozalash. Ximiko-texnologik sistemasi bosqichlari. Ximiya sanoatining ancha murakkabligi va bu sanoatning ko'p yu- nalishlarida ilmiy ishlarning olib borilishi, hamda bu yo'nalishlarda eng kulay optimal sharoitlarini topishga V.V. Kafarovning ishlari bagishlangan. V.V.Kafarov XTS -ni bir necha bosqichlarga ajratgan. Bu sxemaning birinchi bosqichi - tipik texnologik jararyonlardir: mexanik jarayonlar, gidromexanik jarayonlar, diffuzion hamda ximik jararyonlar. Ikkinchi bosqich shunday ximiko-texnologik sistemalarki bular tsexlar yoki uchastkalarga to'g'ri keladi. Uchinchi bosqich bu murakkab ximiko-texnologik sistemalar bu- lib, bunda asosiy yoki oralik mahsulot olish korxonalari kiradi. Turtinchi bosqich bu butun bir ximiyaviy korxonadir. Xar bir texnologik operatsiyalar alohida apparatlarga borib XTS ning elementidan iborat. XTS da elementlarning ichki xossalarini urganmasdan, asosiy maqsad sistemadagi elementlarning bir biriga bog'liqligini o'rganadi va butun sistemaga ta'sir etadi. XTS ning ishida shu sistema xar bir elementining ishi, ta'sir etadi, chunki bu elementlarda ximiyaviy va fizikaviy jararyonlar boradi. XTS ni xar bir elementi va apparatlarini ketma-ket ifodalash, ximiko-texnologik sxema deb ataladi. Ximiko-texnologik sxemalar ikki xil bo'ladi: 1. ochiq zanjirli. 2. siklik (yopiq zanjirli). ochiq zanjirli sxemalarda reaksiyaga kiruvchi moddalar bir marta utadi. Agar bir apparatda moddalar tulik reaksiyaga kirmasa, birin ketin bir necha bir xil apparatlar ishga tushiriladi. Masalan: Azot kislota olinishida, nitroza gazlari bir martada suvda yutilmaydi, shuning uchun birin ketin bir necha bir xil apparatlar ishlatiladi. yopiq zanjirli yoki siklik sxemalarda reaksiyaga kiruvchi moddalar bir apparatning uzida necha marta qaytarilishi mumkin, toki mahsulot kontsentratsiyasi yuqori bulmasa. ...