Yadroviy energetika

BUGUNGI KUNDA YADROVIY ENERGETIKA 2 Atom energetikasining rivojlanish tarixi Bugungi kunda atom energiyasidan foydalanish Mavjud reaktorlar bilan ishlash Atom energiyasining afzalliklari O'zbekistonda atom elektr stansiyasini qurish yo'lidagi dastlabki qadamlar Atom energiyasi -1954 yil 27 iyunda SSRda dunyodagi birinchi 5 MVt quvvatga ega atom elektr stantsiyasi ishlay boshladi. Ushbu stantsiyani ishga tushirish va ishlash tajribasi elektr energiyasini sanoat ishlab chiqarish uchun atom energiyasidan foydalanish haqiqatini ko'rsatdi. Eng ilg'or sanoat kuchlari sanoat tajribasi asosida har xil turdagi atom elektr stantsiyalarini loyihalash va qurishni boshladilar. 1956 yilda Buyuk Britaniyada birinchi atom elektr stantsiyasi, 1957 yilda esa AQShda birinchi atom elektr stantsiyasi ishga tushirildi. Uskunalarni ishlatish va takomillashtirish bo'yicha tajriba atom elektr stantsiyalari qurilishini rivojlantirishga yordam berdi-1964 yilda atom elektr stantsiyasining umumiy quvvati 500 MVtni tashkil etdi, ya'ni.o'n yil ichida u 100 baravar o'sdi. Bu vaqtga kelib atom energetikasini rivojlantirishning asosiy natijasi shundan iborat ediki, yadro yoqilg'isidagi elektr stantsiyalari elektr energiyasini ishlab chiqarishni boshladilar, ularning narxi ko'mir yoqadigan issiqlik elektr stantsiyalaridagi kabi edi. Shu vaqtdan boshlab atom energetikasi umumiy elektr energiyasini ishlab chiqarishga sezilarli hissa qo'sha boshladi. Jadvalda. B. 1 mira atom elektr stantsiyalarida ishlatiladigan reaktorlarning dizayni haqida ma'lumot beradi va sek. B. 1 dunyodagi atom energiyasining rivojlanishini ko'rsatadi; 1970 yilni atom energiyasining keng rivojlanishining boshlanishi deb hisoblash mumkinligini ko'rish mumkin. Keyingi besh yil ichida atom energiyasi tobora jadal sur'atlar bilan rivojlandi: 55 MVt, 70 MVt va 1980-1985 yillarda eng yuqori rivojlanishga erishdi. Bundan ham ko'proq narsani kutish mumkin edi Atom energetikasining rivojlanish tarixi Bugungi kunda yadroviy energetikadan foydalanish: Dunyo elektr energiyasining taxminan 10% energiyasi ya'ni 440 ga yaqin atom energetikasi orqali ishlab chiqariladi, yana 55 ta mamlakatda 15 ga yaqin atom elektr stansiyalari qurilmoqda, bu mavjud quvvatning taxminan 15% ga teng. 3 1-rasm: Dunyo bo'ylab ishlaydigan yadro reaktorlar soni (manba: Jahon yadro assotsatsiyasi, MAGATE - IAEA Yadro energiyasini ishlab chiqarish ko'rsatkichlari grafigi (manba: IAEA - МАГАТЕ). 4 3- rasm. 2019 yilgi manba: Dunyo bo'yicha energiya ishlab chiqaruvchi manbalar ko'rsatkichi (МАГАТЭ - IAEA) 5 Dunyo bo'yicha elektr energiyasini ishlab chiqarish manbalarining diagrammada keltirilgan ulushlari) 6 Mavjud reaktorlardan foydalanish: 7 Yillar o'tishi bilan yadro reaktorlarining ishlashi sezilarli darajada yaxshilandi. So'nggi 40 yil ichida reaktorlarni yuqori quvvat omillariga erishish usuli sezilarli darajada oshdi. Masalan, 2021 yilda reaktorlarrning 68% dan 80% gacha quvvat koeffitsiyentiga ko'tardi. Atom energiyasining iqlim o'zgarishiga qarshi kurashdagi roli Atom energetikasi gidroenergetikadan keyin ikkinchi yirik toza energiya manbai hisoblanadi. AES ishlayotganda atrof-muhitga hech qanday Co chiqarmaydi. So'nggi 50 yil ichida atom energiyasi 60 gigatoonna ...