Yorug'lik haqidagi hozirgi zamon tasavvuri

yorug'lik haqidagi hozirgi zamon tasavvuri RYeJA: 1.Kirish. Optika fanining predmeti. 2.yorug'lik hodisalarining rivojlanish tarixi. 3.Optikaning bo'limlari. Fizikaning optika kismi yorug'lik hodisalarini urgunuvchi bo'limi bo'lib, o'ziga xos tarixiy rivojlanishga egadir. Optika grekcha «optos» - kuraman degan so'zidan olingan bo'lib, fizikaning bu bo'limida yorug'likning tabiati yorug'likhodisalaridagi qonuniyatlar va yorug'lik bilan moddalarning o'zaro ta'siriga doir jarayoni urganiladi. Optikaning boshlang'ich tasavvurlari juda kadimdan boshlangan. qadimgi mutafakkirlar yorug'lik hodisalarining mohiyatini ko'rish sezgilariga asoslanib tushunishga asoslangan. Dastlab grek filosofi va matematigi Pifogor (yer.avv. 582-500 yy) va uning sholirdlarining fikricha kuzdan «kaynok buglar» chikadi va biz kuramiz. Grek Demokrit (yer.av. 460-370yi) yorug'likni olovli modda deb atab, ko'rish buyumdan chikayotgan mayda zarrachalarning kuz sirtiga kelib tushishidan kelib chikadi degan fikrni olga surdi. Keyinchalik Yevklid (yer.av. 300 yi) ning «ko'rish nurlari» nazariyasiga ko'ra kuzdan ko'rish nurlari chikib jismga tegadi va biz uni kuramiz deb fikrladi. Shunday qilib, Yevklid yorug'likning to'g'ri chiziq buylab tarqalish qonuniga asos soldi. Keyinchalik Ptolomey (yer.av. 270-147yy) bu nazariyani davom ettirib, sinish va kaytish qonunlarini anikladi. Eramizning boshlanishidan to XIV asrga qadar din ta'siri juda kuchli bo'lganligi sababli optika sohasidagi bilimlar uzoq vaqt rivojlanmay koldi. Feodalizmning emirilshi optika va boshqa fanlarning rivojlanishiga turtki buldi. Kuzoynaklar, mikroskoplar yasaldi. Galiley (1554-1642y.)italyan ko'rish trubasini yasadi va astronomik kuzatishlarga kulladi. Nyuton (ingliz) tomonidan shisha prizmada ok yorug'lik utganda etti xil nurga ajralishi hamda yorug'lik interferensiyasi kuzatildi. XVII asrga kelib Guk (ingliz) tomonidan yorug'likning interferensiyasini tushuntirish haqida dastlabki tushunchalar paydo buldi va Gyuygens (golland) tomonidan rivojlantirildi. Optikaning bir necha bo'limlari bor. Shu bo'limlarni qisqagina izoxlab utamiz. GYeOMYeTRIK OPTIKA. Bu optikkaning asosini tashkil etib, yorug'likning to'g'ri chiziq buylab tarqalishi, kaytish va sinish qonunlarini o'rganadi. Geometrik optika metodlari kuzoynak uchun ishlatiladigan linzadan to juda murakkab bo'lgan astronomik teleskoplarni yasashgacha imkon beradi. FOTOMYeTRIYa. Bu bo'limda inson uchun ratsional yoritish hosil qilish maqsadida yorug'lik nurlari dastalarini hosil bo'lish onuniyatlarini o'rganadi. Shu sababli fotometrik qonunlarni o'rganishda geometrik optikaning fizik tasavvurlaridan tashqari inson kuzi tomonidan yorug'likni ko'rishning ayrim fiziologik aspektlari xam urganiladi. to'lqin OPTIKASI.Bunda difraksiya, interferensiya, yorug'likning qutblanishi kabi optik hodisalar yorug'likning to'lqin nazariyasi nuqtai nazaridan tahlil kilinadi. MOLYeKULYaR OPTIKA. Bu bo'limda yorug'lik bilan muhit orasidagi o'zaro ta'sir urganiladi. Albatta, bu ta'sirda moddaning molekulyar tuzilishining ahamiyati katta. Demak, yorug'likning molekulalar bilan o'zaro ta'siri urganiladi. Bunda yorug'likning anizatropik muhitda tarqalishi asosiy urinni egallaydi. Molekulyar optikada spektral tahlilning nazariy asoslarini tashkil etadi. chiziqLI bo'lmagan OPTIKA. Bu bo'lim yangi bo'lib, Lazer,Mazer manbalardan olingan kuchli yorug'likning nurlarini muhitda tarqalishi; muhit bilan ta'sirlashuv jarayonlarini o'rganadi. Bundan tashqari, optika yorug'lik lyumenestsensiyasini, harakatdagi jismlar ...