Yorug'lik nurining tabiati

Yorug'lik nurining tabiati Reja: Yorug'lik dispersiyasi. Normal va anomal dispersiyalar. Yorug'likning qutblanishi. Tabiiy va qutblangan yorug'lik. Yorug'likning sochilishi. Chiziqlimas optika elementlari. YORUG'LIK DISPERSIYASI. NORMAL VA ANOMAL DISPERSIYALAR. Moddalar sindirish ko'rsatkichining yorug'lik to'lqin (chastotasiga) bog'liqligi dispersiya deb ataladi. Chastota ortishi bilan moddaning sindirish ko'rsatkichi ham ortsa, ya'ni , bu moddadagi yorug'likning dispersiyasi normal dispersiya deyiladi. Agar chastota ortishi bilan moddaning sindirish ko'rsatkichi kamaysa, (u holda va bunday dispersiya anomal dispersiya deyiladi. Ba'zi moddalarda ham normal, ham anomal dispersiyalar kuzatiladi. 2,1- rasm Yorug'likning Normal Dispersiya DISPERSIYANING ELEKTRON NAZARIYASI Yorug'likni elektromagnit to'lqin, modda tuzilishini esa elektron nazariya asosida tasavvur qilish etarli. Elektron nazariyaga asosan jism elektronlar va ionlardan tashkil topgan. Ular yorug'lik ta'sirida tebranma harakatga keladi. Elektromagnit to'lqin jismdan o'tayotganda - e zaryadli har bir elektronga elektr kuch ( ) va Lorens kuchi ( ta'sir qiladi: cоst E0 ning amplituda qiymati,  - to'lqinning siklik chastotasi. Birinchi yaqinlashishda kuch faqat eng tashqi elektronlarni siljitadi, deb hisoblash mumkin. Lekin bu elektron bilan atomning qolgan qismi orasida kvazielastik kuch mavjudki, u elektronni avvalgi vaziyatiga qaytarishga harakat qiladi. Bu kuch siljishga proporsionaldir: U holda elektron harakati uchun Nyuton 2-qonunini quyidagicha yozsa bo'ladi: Bu tenglamaning yechimini cоst cоst, cоst, Ikkinchidan elektromagnit to'lqin ta'sirida elektronni siljishi tufayli hosil bo'lgan bunday sistemani elektr dipoli deb qarash mumkin. Bu dipolning yelkasi siljishga teng. Agar xo maksimal siljish bo'lsa, dipol momenti Re= -ex0 ga teng. Gamma nurlar suyuqlik orqali o'tganda havorang tusdagi kuchsizgina nurlanish kuzatiladi (Cherenkov). Gamma nurlar suyuqlik atomlaridan urib chiqaradigan tez harakatlanuvchi elektronlar bu nurlanishni vujudga keltirishi aniqlandi. Lekin bu tormozlanish natijasida emas. Vavilov-Cherenkov nurlanishi ro'y berganda elektron tezligi yorug'likning shu muhitdagi tezligidan katta ekanligi ma'lum bo'ldi: И=cn, n1, u ...