Fizika fanidan tajriba ishlari uchun uslubiy qo'llanma (Optika va atom fizikasi)

Fizika fanidan tajriba ishlari uchun uslubiy qo'llanma. (Optika va atom fizikasi) Ushbu uslubiy qo'llanma Navoiy davlat konchilik instituning bakalavr yo'nalishi bo'yicha talabalarga umumiy fizika fanining Optika va atom fizikasi bo'limidan tajriba mashg'ulotlarini bajarishga oid ishlarni o'z ichiga oladi. Uslubiy qo'llanma lotin alifbosiga o'tilayotganligini hisobga olgan holda tayyorlangan bo'lib, optika va atom fizika bolimining mavzularini o'zida qamrab olgan. Tajribalardan olingan natijalarni kengroq tushunish maqsadida talabalar uchun sinov savollari berilgan. Qo'llanmaning so'ngida keltirilgan qator fizik kattaliklar, ularning o'lchamlari hamda ilovalar jadvallarda moddalarga doir ma'lumotlarning mavjudligi talabalarga yanada qulaylik yaratadi. Tajriba ish mavzusi: Yoritilganlik qonunlarini o'rganish Kerakli asboblar: PZF -asbobi, mikroampermetr, reostat, yoritgich va tok manbai (6,3V). Ishning maqsadi: Fizikaning yoruglik bo'limiga tegishli asosiy tushunchalarni o'lchov birliklarini o'rganish va yoritilganlik qonunlarini tajribada tekshirish. Nazariy qism: Yorug'lik manbalarini xarakterlovchi kattaliklar va ular orasidagi o'zaro bog'liklik qonunlarini o'rganadigan optikaning qismi fotometriya deb yuritiladi. Yorug'lik to'lqin uzunligi chekli ((4.10-7m7,6.10-7m) sohasida o'zgaradigan elektromagnit to'lqinlardir. Elektromagnit to'lqinlar energiyasi to'lqin uzunligiga bog'liq bo'lib, bu bog'lanish taqsimot funktsiyasi orqali ifodalanadi. Spektrni birlik kengligiga mos keladigan energiyaga son jihatdan teng kattalik taqsimot funktsiyasi deb yuritiladi. (1) Taqsimot funktsiyasiga asosan, yorug'lik energiyasi oqimini quyidagicha ifodalash mumkin. (2) Yorug'likni qayd qiluvchi asboblar asosan ko'z, fotoelement, ballometr va shunga o'xshash asboblar bo'lib, ular bir-biridan nurga nisbatan sezgirligi bilan farq qiladi. a) b) 1 - rasm. Agar yashil rangli ((5,5.10-7m) nurga nisbatan sezgirligini bir birlik deb qabul qilsak, boshqa nurlarning nisbiy sezgirligini to'lqin uzunligiga bog'liqligini quyidagi grafik bilan tasvirlash mumkin bo'ladi va u ko'rish funktsiyasi deb yuritiladi (1-rasm, a) Yorug'lik intensivligini, ko'rish sezgirligini hisobga olgan holda xarakterlash uchun yorug'lik oqimi tushunchasi kiritilgan va u energiya oqimini ko'rish funktsiyasiga ko'paytmasi bilan aniqlanadi. dф V()dф (3) u holda yorug'likning to'la oqimi: (4) Yorug'lik to'lqinlari uzunligini biror sohasiga tug'ri keluvchi va ko'rish sezgisi bilan baholanadigan energiya oqimiga son jihatdan teng kattalik-yorug'lik oqimi deb yuritiladi. (SI sistemasidaVT-bilan o'lchanadi). Yorug'lik manbai, yorug'lik kuchi deb ataladigan birlik, fazoviy burchak ichida tarqalayotgan yorug'lik oqimiga son jihatidan teng kattalik bilan xarakterlanadi va u Vtsteradian bilan o'lchanadi: (5) d - fazoviy burchak bo'lib, SI- sistemada steradiantlarda o'lchanadi. R- radiusli sferik sirt ichiga uchi 0 nuqtada bo'lgan konus sirti bilan chegaralangan fazoning qismiga fazoviy burchak deyiladi.(1(b)-rasm). Agar konusni sferadan ajratgan dS0 sirti son jihatidan R2 ga teng bo'lsa, unga tiralgan fazoviy burchak bir steradian deb qabul qilingan. (6) ifodadan foydalanib nuqtaviy yorug'lik manbaining to'la yorug'lik oqimini quyidagicha ifodalash mumkin: (7) Yorug'lik texnikasida energetik birlik bilan birga ko'rish sezgisini hisobga olgan vizual birlik kandela(kd) ham ishlatiladi. ...