Solishtirma issiqlik sig'imi

Sistemaning ichki energiyasi va Erkinlik darajas. Solishtirma issiqlik sig'imi . Reja: 1. Sistemaning ichki energiyasi. Energiyaning erkinlik darajasi bo'yicha taqsimoti 2. Issiqlik sig'imi, solishtirma issiqlik sig'imi. 3. Issiqlik balansi tenglamasi. O'quvchi bilishi kerak: Sistemaning ichki energiyasi. Ichki energiyaning erkinlik darajalari bo'yicha tekis taqsimoti. Ichki energiya, molekulalarning erkinlik darajalari, ideal gazning ichki energiyasi. Ichki energiyaning o'zgarishi. Issiqlik sig'imi. Solishtirma issiqlik sig'imi. Issiqlik balansi tenglamasi. Termodinamikaning birinchi qonuni va tatbiqlari. Issiqlik almashinuvi Mavzuning maqsadi: O'quvchilarga sistemaning ichki energiyasi. Energiyaning erkinlik darajasi bo'yicha taqsimoti. Issiqlik sig'imi, solishtirma issiqlik sig'imi. Issiqlik balansi tenglamasi. haqida tushinchalar berish. Mavzuning bayoni: 1. Ideal gazning ichki energiyasi.Ideal gazning molekulalari bir-birlari bilan o'zaro ta'sirlashmaganlari uchun ularning o'zaro ta'sir potentsial energiyalari nolga teng.Demak ideal gazning ichki energiyasi molekulalar kinetik energiyalarining yig'indisiga teng bo'ladi.1 mol gazning ichki energiyasini topish uchun bitta molekulaning o'rtacha kinetik energiyasi ni molekulalar soni ga ko'paytirishimiz kerak. bu yerda ligi hisobga olingan. Istalgan miqdordagi ideal gazning ichki energiyasini qo'yidagicha topamiz bu yerda M- molyar massa, - modda miqdori. Gaz hajmining o'zgarishida tashqi kuchlarga qarshi bajargan ishi. Silindr shaklidagi idishda porshen ostida gaz turgan bo'lsin Gaz kengayib, porshen cheksiz kichik ga surilsin. Hajmning kengayishini juda kichik hisoblab bosim o'zgarmay qoladi (P=const) deb olamiz.Endi gazning kengayishda bajargan ishini hisoblaylik bu yerda va S gaz kengayganda hajmining o'zgarishi ekanligi e'tiborga olingan Termodinamik sistema ko'plab molekulalalr va atomlardan tashkil topgan bo'lib ular ichki energiyaga egadirlar. Termodinamik sistemaning ichiq energiyasi deb molekulalarning o'zaro ta'sir energiyalari va ularning issiqlik harakat energiyalarining yig'indisiga aytiladi. Molekulalalrning erkinlik darajasi uning fazodagi o'rnini to'liq aniqlash uchun zarur bo'lgan, bir-biriga bog'liq bo'lmagan koordinatalarning umumiy soniga aytiladi. Bir atomli gaz uchun i = iilg=3 Ikki atomli molekula uchun iilg=3, iayl =2 Umumiysi i= iilg+iayl =3+2=5 Uch atomli gaz har uchala o'q atrofida ham aylanishi mumkin. U holda erkinlik darajasi i= iilg+iayl =3+3=6 Molekulalarning erkinlik darajalari nechta bo'lishidan qat'iy nazar albatta ularning uchtasi ilgarilanma bo'ladi.Ilgarilanma harakat erkinlik darajasining hammasi teng kuchli bo'lib ularning har biriga bir xil energiya to'g'ri keladi, ya'ni bu yerda ning ifodasidan foydalandik.Klassik fizikada energiyaning erkinlik darajalari bo'yicha tekis taqsimoti haqida Boltsman qonuni o'rinli.Bu qonunga muvofiq termodinamik muvozanatdagi statistik sistemaning har bir ilgarilanma va aylanma erkinlik darajalariga energiya to'g'ri keladi. Demak molekulaning o'rtacha energiyasi bu yerda i- molekulaning to'la erkinlik darajasi Issiqlik almashinuvi. Ikkita turli temperaturali jismlarni bir-biriga tegizaylik. Ma'lum vaqt o'tgandan keyin ular temperaturalarining tenglashuvi ro'y beradi. Issig'ining temperaturasi pasayadi, sovug'iniki esa ko'tariladi. Bir jism molekulalarining betartib harakat kinetik energiyasi ikkinchi jism molekulalarining betartib harakat kinetik ...