Neft va gaz konlarining kon geologik tavsifi

II- Ma'ruza. Neft va gaz konlarining kon geologik tavsifi 3.1.Yer bag'rida neft va gaz yotqiziqlarining xususiyatlari 3.2.Neft va gaz uyumlari va ularning tavsiflar 3.3.Neft va gaz konlari 3.4.Kollektor tog' jinslari, turlari va xossalari REJA Tayanch iboralar: qatlamli tabiiy rezervuarlar, massiv tabiiy rezervuarlar, litologik chegaralangan tabiiy rezervuarlar suvneft va gazneft chegarasi, gaz shapkasi, neft hoshiyasi, migratsiya, neftlilik (gazlilik) konturi, burma, antiklinal, kollektor, flyuid, g'ovaklik, о'tkazuvchanlik, uyum, neft va gaz koni. 3.1.Yer bag'rida neft va gaz yotqiziqlarining xususiyatlari Neft va gaz uyumlarida bir nechta elementlar ajratiladi. Gaz va neft, neft va suv chegarasi yuzalari gazneft va suvneft chegarasi yuzasi deb yuritiladi. Suvneft (gazneft) chegarasi yuzasi bilan mahsuldor qatlamning ustki yuzasining kesishish chizig'i tashqi neftlilik (gazlilik) konturi deb yuritiladi. Agar chegara yuzasi gorizontal bo'lsa, neftlilik (gazlilik) konturi rejada qatlamning ustki yuzasi izogipslar bilan parallel bo'ladi (3.1-rasm). Neft - suv (gaz-neft) chegarasi qiya bo'lganda esa neftlilik (gazlilik) konturi tuzilma xaritasida qatlamni ustki yuzasi izogipslarini kesib o'tadi. Suvneft (gazneft) chegarasi yuzasi bilan mahsuldor qatlamning ostki yuzasining kesishishidan hosil bo'lgan chiziq ichki neftilik (gazlilik) konturi deb yuritiladi. Massiv tabiiy rezervuarlardagi uyumlarda ichki konturlar mavjud bo'lmaydi. Uyum neft va gazdan iborat bo'lib, undagi neftning egallagan hajmi gazga nisbatan ancha katta bo'lsa, bunday uyumlar gaz do'ppili neft uyumi deb yuritiladi. 3.1 - rasm. Gumbazsimon uyumning sxemasi: a-geologik kesimi; b-tuzilma xaritasi; 1-gaz shapkasi; 2-uyumning neftli qismi; 3-qatlamning suvli qismi; 4-qatlamning ustki yuzasi izogipslari; 5-6-tashqi va ichki neftlilik konturi; 7-8-tashqi va ichki gazlilik konturi. Neft va gaz uyumlari tasnifi. Har xil turdagi neft va gaz uyumlarining tasnifini tuzish bo'yicha bir qancha ishlar amalga oshirilgan. Ular orasida I.O.Brod, N.A.Yeremenko, A.A.Bakirovlar tomonidan ishlab chiqilgan tasniflar eng maqbul hisoblanadi. A.A.Bakirovning tutqichlar hosil bo'lishining asosiy xususiyatlarini hisobga olib tuzgan tasnifiga muvofiq lokal neft va gaz to'plamlarining to'rtta sinfi ajratiladi. Bular tuzilmali uyumlar, stratigrafik uyumlar, litologik uyumlar va rifli uyumlar. Rifli uyumlar aksariyat bitta suv-neft chizig'iga ega bo'ladilar. O'zbekiston sharoitida (G'arbiy O'zbekistonda) ko'pgina rifli neft, gazkondensat va gaz konlari mavjud. Bu yerlarda rif massiviga jami zaxiraning 75-80%, rif usti yotqiziqlarida qolgan 20-25% joylashgan bo'ladi (Sho'rtan, Kukdumaloq, Dengizko'l, O'rtabuloq va boshqalar). Rif platformasi konlarida ham rif uchraydi (3.2 - rasm). 3.2 - rasm. Rifogen uyumlari: a-yakka rif massivlariga joylashgan; b-bir guruh rif massivlariga joylashgan. Gumbazli uyumlar a -buzilmagan; b -buzilgan; v -murakkablashgan kriptodiapir yoki vulqon hosilasidagi tuzilma; g -tuz gumbazli tuzilma; 1-kesmada neft; 2-rejada neft; 3-mahsuldor qatlam yuzasi bo'yicha stratoizogipslar; 4-buzilishlar; 5-ohaktoshlar; 6-vulqon hosilasi; 7-tuz qubbasi; 8-qumlar; 9-gillar; 10-neftlilik konturi. Litologik chegaralangan uyumlar a-qazilma daryo o'zanlarining ...