Termodinamikaning ikkinchi bosh qonuni

Termodinamikaning ikkinchi bosh qonuni. Kaytuvchan va qaytmas protsesslar Karno sikli va uning foydali ish koeffitsiyenti Termodinamikaning ikkinchi bosh qonuni Entropiya Kaytuvchan va qaytmas protsesslar Izolyatsiyalangan sistemada sodir buladigan barcha protsesslarni ikki sinfga - kaytuvchan va qaytmas protsesslarga ajratish mumkin. Masalan, izolyatsiyalangan sistemada amalga oshayotgan biror protsess tufayli jism l holatdan 2 holatga utsin, sung yana l holatga kaytsin. Mazkur protsessning (p,V) diagrammadagi grafigi rasmda tasvirlangan. Jismning 2 holatdan l holatga kaytishini xuddi l holatdan 2 holatga utishdagi usha oralik holatlar orqali va atrofdagi jismlarda xech qanday o'zgarish sodir bulmaydigan tarzda amalga oshirilsa, kaytuvchan protsess ruy bergan bo'ladi. Aksincha, jismning boshlang'ich xlatga kaytishi tugallnganda sung atrofdagi jismlarda yoki shu jismning uzida qandaydir o'zgarishlar mavjud bo'lgan holda protsessni qaytmas protsess deb ataladi. Fakat muvozanatli protsess kaytuvchan bo'lishi mumkin. qaytmas protsessning yorkin misoli - ishkalani bilan utadigan protsesslardir. Xakikatan, ishqalanish jarayonida ishning bir kismi issiqlik miqdoriga aylanishi tufayli ishkalanuvchi sirtlar isiydi va issiqlik miqdori atrofdagi jismlarga tarkaladi. Tarkalib ketgan bu issiqlik miqdorining qaytadan ishkalanuvchi sirtlarga tuplanishi va butunlay ishga sarflanishi xech qanday protsessda amalga oshmaydi, albatta. Shu sababli ishqalanish bilan birgalikda amalga oshadigan protsesslar qaytmas protsesslardir. Kaytuvchan protsessga anchagina yaqin bo'lgan mexanik protsesslar xam mavjud. Masalan, elastik pulat sharchaning elastik gorizontal tekislikka erkin tushishi natijasida sharcha sakrab dastlabki balandligiga nixoyat yaqin bo'lgan masofagacha kutariladi. Tabiiyki, sharcha va gorizonatl tekislikning elastikligi kanchalik katta bulsa, mazkur mexanik protsess kaytuvchan protsessga shunchalik yaqinrok bo'ladi. Shuningdek, uzun osmaga osilgan ogir mayatnik tebranishlarida kinetik energiyaning ptentsial energiyaga va aksincha, potntsial energiyaning kinetik energiyaga deyarli tulik aylanishlari sodir bo'ladi. Shu sababli mayatnik etarlicha uzoq vaqt tebranib turadi. Tebranish kanchalik uzoq davom etsa, mazkur mexanik protsessni kaytuvchan protsessga shunchalik yaqinrok deb hisoblash mumkin. Issikrok jismdan sovukrok jismga issiqlik uzatish bilan bog'liq protsesslar xam qaytmas bo'ladi. Karno sikli va uning foydali ish koeffitsiyenti Saadi Karno sikliikki izoterma va ikki adiabatadan iborat. Karno sikli ideal issiqlik mashinada, yani kaytmaydigan tarzda energiya sarflash sodir bulmaydigan mashinada amalga oshadi. Ishchi jism sifatida 1 mol ideal gazdan foydalanib amalga oshirilgan Karno siklining (p, V) diagrammadagi grafigi rasmda tasvirlangan. Ishchi jism - 1 mol ideal gazning boshlang'ich holati p1, Vm1, T1 parametrlar bilan xarakterlansin. Dastlab gazni izotermik ravishda (T1=const) kengaytiraylik. Bu protsessda gaz isitkichdan Q1 issiqlik miqdori oladi. Bosim p2, xajmi Vm2 bo'lganda (yani 2 holatda) ishchi jismni isitkichdan ajratamiz. 2 holatdan 3 holatgacha gazning adiabatik kengayishiga sharoit yaratamiz. Mazkur protsessda gaz tashqi muhit bilan issiqlik miqdori almashmaydi. Shu sababli gazning ichki energiyasi kamayib, temperaturasi T2 ...