Chet el psixologiyasining zamonaviy holati

Mavzu: Chet el psixologiyasining zamonaviy holati Reja: Chet el psixologlarining psixik rivojlanish va ta'limning o'zaro munosabati borasidagi qarashlari Zamonaviy ta'lim nazariyalarining psixologik asoslari Ta'lim turlarining psixologik asoslari Psixik rivojlanish va ta'limning o'zaro munosabati masalalari barcha mamlakatda ahamiyatli mavzu hisoblanadi. Ko'p yillik kuzatishlar va pedagogik tajribalar, ilmiy adabiyotlar tahlili shuni ko'rsatadiki, ta'lim oluvchining aqliy rivojlanish darajasini pastligi yoki ularda ma'lum o'quv malakalarining rivojlanmaganligi, past o'zlashtirishga, uning kasbga, ilmga qiziqishining pasayishiga olib keladi. Shuning uchun talabaning intellectual rivojlanish darajasini, ularda mavjud o'quv malakalarini o'rganish, kamchiliklarni tuzatish, maxsus o'quv va mehnat malakalarni rivojlantirishga yo'naltirilgan ishlar o'quv-tarbiya jarayonining samaradorligini oshiradi. Nemis psixologi E.Meyerman bolaning maktab davrida uning ruhi va tanasida kechayotgan o'zgarishlarni to'liq bilmay turib, unga buyruq yoki tazyiq o'tkazib bo'lmaydi deb ta'kidlaydi. Uning fikricha, eksperimental pedagogikaning maqsadi ayni shu muammolarga qaratilmog'i darkor. Ya'ni ta'lim jarayonida o'qituvchi o'quvchining individual-tipologik xususiyatlari bian birga undagi yosh bilan bog'liq bo'lgan fiziologik jarayonlarni ham inobatga olishi zarur Amerikalik psixolog olim S.Xoll har qanday bola o'zining individual taraqqiyotida filogenezni ontogenezda takrorlaydi, shu bois bolalarga ibtidoiy instinktlarni og'riqsiz, yengil kechishi uchun qulay imkoniyatlar yaratib berish zarur deb aytadi. S.Xoll o'z tajribalari asosida boy ashyoviy dalillar to'plab, bola haqida psixologik, fiziologik hamda pedagogik bilimlarning kompleks dasturini yaratish g'oyasini olg'a suradi Yana bir chet el psixologi Shveysariyalik E.Klapared o'zining «Bola psixologiyasi va eksperimental pedagogika» asarida qiziqish, motiv, ehtiyojlarning metodologik asoslari, bolalar tafakkurining xususiyatlari va rivojlanish qonuniyatlari, o'xshashlik va tafovutning bola ongida sodir etilishi to'g'risida mulohaza yuritadi. Fransuz psixologi E.Dyurkgeym bo'lsa ulg'ayish - kishilarning his-tuyg'ularni o'zlashtirishi ekanligini, shu bois, idrok qilingan tasavvurlar bolaning ruhiy faoliyatini ifodalashini, bolaning tajriba, an'ana, urf-odatlarni taqlid orqali egallashini, biologiyada irsiyat qanchalik ahamiyatli bo'lsa, taqlid ham jamiyatda shunday o'rin tutishini uqtiradi. Yana bir fransuz psixologi P.Janening fikriga ko'ra, inson psixikasi ijtimoiy munosabatlarga bog'liq, zotan jamiyat va tabiat o'rtasidaga turli aloqalar tizimining shakllanishi, insonning ulg'ayishini belgilaydi. U aloqa sifatida xatti-harakatni tushunadi, bu esa kishining atrof-muhitga shaxsiy munosabatidan boshqa narsa emas, albatta. P.Janening ta'kidlashicha, eng qimmatli, ahamiyatli, ijtimoiy harakat hamkorligidagi faoliyatda o'z ifodasini topadi, shaxslararo tashqi munosabatlar rivojlanishining muhim tamoyili hisoblanadi. Axloqiy tarbiya axloqiy ongni maqsadli shakllantirish, axloqiy tuyg'ularni rivojlantirish va axloqiy xulq-atvor ko'nikmalari va odatlarini rivojlantirish sifatida belgilanadi. axloq shaxsiy xususiyat sifatida aql, his-tuyg'ular, iroda kabi shaxsiy tuzilmalarni o'z ichiga olgan murakkab, ko'p bosqichli hodisadir. Demak, axloqiy tarbiyani yagona tarbiya jarayoni sifatida belgilash mumkin: axloqiy tuyg'ular (vijdon, burch, e'tiqod, mas'uliyat, fuqarolik, vatanparvarlik), axloqiy xarakter (sabr, rahm-shafqat, muloyimlik, muloyimlik), axloqiy pozitsiya (yaxshilik va yomonlikni farqlash qobiliyati, fidokorona sevgining namoyon bo'lishi, hayot ...